Η πνευματική θεραπεία επιτυγχάνεται διά της καθάρσεως εκ των παθών

190-β
Κυριακή Μετά τα Φώτα 9.1.2005

«Εγένετο Ιωάννης ο Πρόδρομος εν ερήμω».
«Ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα».
«Μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η Βασιλεία των Ουρανών».
Τα τρία αυτά Ευαγγελικά χωρία και αποσπάσματα χριστιανοί μου, έχουν άμεση σχέση μεταξύ τους. Διότι όχι μόνον συνδέονται το ένα με το άλλο αλλά και αλληλοπεριχωρούνται.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος εκήρυξε βάπτισμα μετανοίας. Και τα δύο όμως, και το βάπτισμα και η μετάνοια είχαν εισαγωγικό χαρακτήρα, και όχι μυσταγωγικό, ή λατρευτικό ή ευχαριστηριακό ή καλύτερα να πούμε μυστηριακό, όπως το κήρυξε ο Θεός και το σφράγισε με τη Θυσία Του πάνω στον Τίμιο Σταυρό.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής δεν εγένετο μόνον Πρόδρομος στην έλευση του Χριστού, αλλά και Πρόδρομος της αγιασμένης ερημικής ζωής εν Χριστώ Ιησού.
Και την αρχή μετά τον Τίμιο Πρόδρομο την κάμει ο ίδιος ο Κύριος, με το να παραμείνει στο Σαραντάρειον όρος για σαράντα μέρες και νύχτες, με απόλυτη νηστεία χωρίς ψωμί και χωρίς σταγόνα νερό. Και από δω αρχίζει τρόπον τινά ο ασκητικός χαρακτήρας της Εκκλησίας του Χριστού, της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Και ασκητικός χαρακτήρας σημαίνει πνευματικό αγώνα με νηστεία, σωματική κατά δύναμη, διότι οι περισσότεροι από μας τουλάχιστον στις ημέρες μας έχουμε πολλών ειδών ασθένειες. Με αγρυπνία, στις αισθήσεις, αυτό μπορούμε να το κάνουμε, με εγκράτεια στις επιθυμίες, και αυτό είναι δυνατόν, με συνεχή προσευχή, ώσπου αυτή να καταστεί αυθόρμητη νοερά ενέργεια, και αυτό είναι δυνατόν, με προσοχή στους λογισμούς και στις σκέψεις, και αυτό με τη χάρη του Θεού είναι δυνατόν, με την ακριβή τήρηση των Ευαγγελικών εντολών, με την αντίστοιχη καλλιέργεια των θειοτάτων αρετών, και με την σωστή μας συμμετοχή στα Πανάγια σωστικά μυστήρια,
Πρώτον, στην μεν Θεία Ευχαριστία, μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης, και
Δεύτερον στην Ιερά Εξομολόγηση με αληθινή μετάνοια, με συντριβή, με δάκρυα.
Αυτά συνιστούν τον ασκητικό χαρακτήρα της πίστεώς μας, που στην εφαρμογή τους, στην πιστή τους εφαρμογή, μας οδηγούν και ολοκληρώνουν, την κάθαρση από τα πάθη μας. Δηλαδή η κάθαρσις τελικά είναι ο κοινός σκοπός όλων μας, όλων των ανθρώπων, και ιδιαιτέρως των χριστιανών. Και για μας τους κληρικούς παντός βαθμού, επισκόπους, πρεσβυτέρους, διακόνους, και για τους μοναχούς, κοινοβιάτας, ησυχαστάς, ερημίτας και λοιπά, και για μας που ζούμε μέσα στον κόσμο, είτε έχουμε οικογένεια είτε όχι. Ανεξάρτητα από το ποια είναι η εργασία μας, από το ποια είναι η μόρφωσίς μας, και από το ποια είναι η κοινωνική μας θέσις. Ως Ορθόδοξοι χριστιανοί, ένας θα είναι ο στόχος μας, η κάθαρσις από τα πάθη μας. Και όταν αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια του Θεού, τότε άρχεται, -σιγά σιγά βέβαια αυτό-, και με τον καιρό και με τα χρόνια που περνάνε, ο θείος φωτισμός, για να καταλήξει ο αγωνιζόμενος πιστός χριστιανός που ζει στον κόσμο, μαζί με την οικογένειά του, με τις τόσες στεναχώριες και τους πειρασμούς και τα προβλήματα που έχει, στη θέωση.

Χριστιανοί μου,
Κάθαρσις από τα πάθη σημαίνει θεραπεία, γιατρειά, σημαίνει φωτισμός αλλά και αγιασμός και τελείωσις και θέωσις. Ο Θεός αγαπάει όχι μόνο τους Αγίους ή τους δικαίους, αλλά και όλους τους αμαρτωλούς, αγαπάει και τους κολασμένους, αγαπάει και αυτόν τον διάβολο, και θέλει να τους θεραπεύσει και να τους σώσει όλους. Αλλά οι περισσότεροι δεν θέλουν να θεραπευτούν, όπως δε θέλει και ο διάβολος. Αν ο διάβολος ήθελε θεραπεία, ήθελε σωτηρία, και έλεγε «ήμαρτον», από διάβολος θα εγίνετο άγγελος.
Ο Θεός μας αγαπάει όλους, και θέλοντας να μας σώσει ζητάει την ελεύθερη συγκατάθεσή μας. Μας σέβεται ο Θεός, μας τιμά και μας αγαπά, έστω και αν εμείς Τον βρίζουμε και Τον Σταυρώνουμε. Εκείνος όμως δεν μας εκβιάζει, απλώς μας προτρέπει, μας παρακαλεί και μας λέγει «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν», «όστις θέλει», όποιος θέλει. Ο Θεός δεν σώζει κανέναν με το ζόρι διότι δεν παραβιάζει επαναλαμβάνω το αυτεξούσιον, την θέλησή μας. Θεραπεύει και σώζει αυτούς που θέλουν να σωθούν, και που κάνουν τον πνευματικόν τους αγώνα, ακολουθώντας την αγωγή που δίδει η Εκκλησία.
Φυσιολογικά κάθε άνθρωπος που αρρωσταίνει, και έχει και τα λογικά του, έχει τα μυαλά του στη θέση του, ασφαλώς, μόνος του αναζητά τον καλύτερο γιατρό για να θεραπευθεί, να βρει την υγειά του, να σωθεί. Κατ’ αναλογίαν λοιπόν, το ίδιο πράγμα συμβαίνει και με τον κάθε αγωνιζόμενο χριστιανό. Χωρίς καταναγκασμούς, χωρίς καταπιέσεις, χωρίς βία και εντελώς ελεύθερα, πρέπει από μόνος του ο χριστιανός να προσέλθει στην εκκλησία και στα μυστήριά της και κει να βρει τον κατάλληλο φωτισμένο ιερέα και πνευματικό, και κάνοντάς του υπακοή στις οδηγίες της Ορθοδόξου Παραδόσεως, να βρει την θεραπεία του, την ψυχοσωματική του ισορροπία, να απαλλαγεί από τις ενοχές και τα βάρη των αμαρτιών του και να σωθεί.
Και όταν ο χριστιανός θεραπευτεί από τα πάθη του, γίνεται χρήσιμος και ωφέλιμος, πρώτα βέβαια για τον εαυτόν του, κατόπιν για την οικογένειάν του, και ύστερα σε κάθε χώρο ολοκλήρου της κοινωνίας.
Στις πρώτες χριστιανικές ομάδων ανθρώπων, ο κάθε χριστιανός ήτο μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, και όχι σαν τους σημερινούς, όπως είμεθα εμείς παπάδες και σεις χριστιανοί νερόβραστοι, όλοι μας είμαστε νερόβραστοι, έχουμε τα χάλια μας.
Καθαρισμένος λοιπόν ο τότε χριστιανός από τα πάθη και ιδιοτέλειες, εδέχετο πλήρη τον φωτισμόν του Αγίου Πνεύματος, και επορεύετο ή μάλλον, εβίωνε εν θεοπτίαις τον Θεόν μέσα στην καρδιά του. Τι θα πει αυτό; Έβλεπε τον Θεόν μέσα του! Αυτό θα πει «βίωνε εν θεοπτίαις τον Θεόν». Έβλεπε τον Θεόν μέσα του. Έβλεπε το Πανάγιον Πνεύμα, και το έβλεπε δια των ακτίστων αυτού ενεργειών το οποίον Πανάγιον Πνεύμα μέσα του φώναζε, μέσα του έκραζε, μέσα του διαλαλούσε, μέσα του θριαμβολογούσε «Αββά ο Πατήρ». Γι’ αυτό με πολύ ευκολία ο τότε χριστιανός εγένετο ομολογητής και μάρτυρας.
Ως θεόπτης όμως εγίνετο και άξιος θεραπευτής στον πλησίον, χειραγωγός στην καταπολέμηση των παθών και στην κατάκτηση των αρετών. Εξασκούσε ιεραποστολή ο τότε χριστιανός. Ιεραποστολή σωτηρίας, χωρίς να είναι ο ειδικός, είτε ως απόστολος, είτε ως επίσκοπος, είτε ως πρεσβύτερος, είτε ως μοναχός, ήταν ένας απλός χριστιανός με το άλφα ή το βήτα επάγγελμα, και με το θεομένο παράδειγμά του εξασκούσε ιεραποστολή, και ψάρευε ψυχές ανθρώπων προς σωτηρίαν. Επομένως ήταν ωφέλιμος, όχι μόνο για την οικογένειά του αλλά και για ολόκληρη την τοπική κοινωνία που ζούσε.
Ιδού λοιπόν χριστιανοί μου που μας οδηγεί η αληθινή μετάνοια. Μας οδηγεί στο φως που φωτίζει και χαρίζει ζωή και στην έρημο, με τους οσίους αναχωρητάς, ερημίτας και μοναχούς, και μέσα στον κόσμο, οδηγώντας τους αγωνιζομένους πιστούς και θεοσεβείς χριστιανούς στην κάθαρση των παθών. Και από την κάθαρση στον φωτισμό και από τον φωτισμό στον αγιασμό.
Σήμερα; Δεν μπορούμε να ωφελήσουμε τα παιδιά μας, δεν μπορούμε να τα καθαρίσουμε από τα πάθη, δεν μπορούμε να τα βάλουμε στον ίσιο δρόμο, γιατί; Γιατί εμείς δεν έχουμε καθαριστεί απ’ τα πάθη. Γιατί εμείς δεν είμαστε σωστοί χριστιανοί. Είναι απλό.
Μετανοείτε! Ήγγικε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών! Έχουμε μετανοήσει; Αν ναι, είμεθα μέσα στον ναό της καθάρσεως. Είμεθα θεραπευμένοι. Πώς όμως μπορούμε να συντελέσουμε εμείς με το παράδειγμά μας και στην θεραπεία των άλλων; Πόσο θεραπεύουμε τον σύντροφό μας, το παιδί μας, τον κάθε πλησίον; Πόσο; Πού είναι η πίστις μας; Πού είναι η θυσιαζομένη αγάπη μας; Πού και πότε η ενεργουμένη δια της προσευχής αγρυπνία μας; Πού είναι το πένθος γα τις αμαρτίες μας; Πού και πότε εκδηλώνουμε την ευχαριστία και την ευγνωμοσύνη μας προς τον Πανάγιον Θεόν; Πού είναι η μακροθυμία και η ανοχή μας απέναντι στην τόση και τόση αδικία; Πού η πραότης; Πού η ελπίδα; Πού η υπομονή; Πού η ταπείνωσις;
Ζει Κύριος –όμως- ο Θεός! Ο Θεός είναι ο Σωτήρας! Και αυτό διότι όλοι εμείς που είμεθα σήμερα μέσα σ’ αυτόν τον μικρόν Ιερό Ναό, είμεθα αυτοί που θέλουμε να θεραπευτούμε, που θέλουμε να σωθούμε. Και ο Θεός, ο μέγας ιατρός των ψυχών και των σωμάτων θα μας σώσει. Και θα μας σώσει με την μετάνοια και την Θεία Κοινωνία. Ναι θα μας σώσει! Σας το διαβεβαιώνω αυτό, αρκεί να το πιστεύουμε με όλη μας την καρδιά! Αρκεί να μετανοούμε κάθε μέρα με όλη μας την ψυχή και να Του το ζητάμε αυτό! Κάθε στιγμή και κάθε ώρα της ημέρας και κείνος ως φιλάνθρωπος και πανάγαθος και πολυεύσπλαχνος και παντελεήμων θα βρει τρόπους και θα μας σώσει όλους. Και θα σώσει πρώτους όλους εσάς και ύστερα εμένα τον ανάξιο και ταλαίπωρο.

Αμήν, Γένοιτο!