Πως καθιερώθηκε η κοινή γιορτή και ωφέλιμα διδάγματα

191-α

Σήμερα, η εκκλησία μας αδελφοί μου τιμά τους 3 μεγάλους φωστήρες και θεολόγους της τρισηλίου Θεότητος, τους 3 Ιεράρχας, Βασίλειο το Μέγα, Γρηγόριο το Θεολόγον και Ιωάννην το Χρυσόστομον. Οι 3 Ιεράρχες όπως είναι γνωστό σε όλους μας γιορτάζουν ο καθένας χωριστά. Ο μεν Μέγα Βασίλειος την 1ην Ιανουαρίου, ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος την 25ην Ιανουαρίου και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος την 13ην Νοεμβρίου.

Απ’τον 5ον αιώνα μέχρι και τον 10ον υπήρχε-ξεκίνησε μια διαφωνία η οποία πήρε αργότερα διαστάσεις...για το ποιός είναι από τους 3 Ιεράρχας ο πιο μεγάλος άγιος. Η πνευματική διαφωνία δεν ήταν μόνον-δεν απλώθηκε μόνο έτσι στον απλό λαό του Θεού αλλά και μεταξύ των λογίων και σοφών διδασκάλων, εναρέτων αντρών. Αποτέλεσμα αυτής της διαφωνίας ήταν να διαιρεθούν οι χριστιανοί μεταξύ τους και ανάλογα με το ποιον υποστήριζαν ότι ήταν ο πιο μεγάλος άγιος από τους άλλους δυο, έπαιρναν και την ανάλογη προσωνυμία. Έτσι, εκείνοι που υποστήριζαν τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, τους ονόμαζαν Ιωαννίτες, όσοι υποστήριζαν το Μέγαν Βασίλειο τους ονόμαζαν Βασιλίτες και όσοι υποστήριζαν τον Άγιο Γρήγόριο το Θεολόγον, τους ονόμαζαν Γρηγορίτες. Πολύ γρήγορα ξέχασαν τον Απόστολο Παύλο που αυστηρά προειδοποιούσε, - όπως και εξακολουθεί να προειδοποιεί - ότι η χριστιανική πίστις δεν κομματιάζεται και δεν διαιρείται ανάλογα με τους Αγίους που τιμάμε ούτε ανάλογα με τους πνευματικούς που έχουμε, αλλά πιστεύουμε και ομολογούμε Χριστόν και τούτον Εσταυρωμένο τον αναστάντα εκ νεκρών ως Θεάνθρωπον και Κύριον και Σωτήρα του κόσμου, ως Υιόν και Λόγον του Θεού, δηλαδή εις τον Έναν εν Τριάδι Θεόν: στον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα.

Οι Άγιοι, όλοι οι Άγιοι, είναι πρεσβευτές προς τον Σωτήρα Χριστόν, οι δε ιερείς και όλοι οι πνευματικοί εξομολόγοι, μαζί με τους επισκόπους και τους Γεροντάδες, είναι απλοί οικονόμοι των Αγίων μυστηρίων της Θείας Χάριτος. Είναι διαχειρισταί και οικονόμοι αυτών των μυστηρίων. Γι’αυτό και ρωτά ο Απόστολος Παύλος: «Μεμέρισται ο Χριστός;», «Όχι», «Κακώς λοιπόν λέγετε ότι εγώ είμι του Παύλου, εγώ δε Απολλώ, εγώ δε Κηφά, εγώ δε Τιμοθέου, εγώ δε Χριστού..». Είναι σα να λέμε σήμερα:
-«εγώ ξέρετε είμαι του Γέροντος Εφραίμ»
και λέει ο άλλος
-«εγώ είμαι του πατρός Πορφυρίου»
και λέει ο τρίτος
-«εγώ είμαι του πατρός Ιακώβου»,
λέει ο τέταρτος
-«εγώ είμαι του πατρός Αμφιλοχίου»,
ο πέμπτος θα πει ότι είναι του πατρός Πέτρου και ούτω καθεξής και δεν τελειώνουμε ποτέ. Λέμε όμως και κάτι άλλα...
-«έλα ντε που ο δικός μου ο πνευματικός είναι και προορατικός!»,
λέει ο άλλος...
-«ναι, βεβαίως, αλλά ο δικός μου όμως έχει 10 μοναστήρια, χτίζει άλλα 2 και είναι και προφήτης».
-«Έχετε δίκιο», επεμβαίνει κάποιος τρίτος, και λέει «ναι, αλλά ο δικός μας όμως έχει 10.000 πνευματικοπαίδια, εξομολογεί κάθε μέρα 12 ώρες, κάνει κηρύγματα, αγρυπνίες, χτίζει ναούς...κάνει και θαύματα».
Ο άλλος λέει..
-«τι είναι αυτά..., ο δικός μας βγάζει δαιμόνια»...
Και δεν τελειώνουν, και δεν τελειώνουμε γιατί.........
τώρα να ρωτήσω εγώ, ο τρισάθλιος και ταλαίπωρος παπά-Στέφανος «εμείς οι ιερείς και επίσκοποι και Γεροντάδες σταυρωθήκαμε για σας ή ο Χριστός;».

Ποιό είναι το κέρδος μας αν λέμε ότι είμεθα παιδιά του Αβραάμ και δεν τηρούμε τις ευαγγελικές εντολές, δε συμμετέχουμε στα μυστήρια όπως πρέπει, δεν είμαστε σωστοί και θεοφόροι χριστιανοί...τι το όφελος δηλαδή που λέμε ότι είμαστε του τάδε και εξομολογούμεθα στον τάδε… άμα δεν κάνεις και τίποτα..μεγαλώνει και πιο πολύ η ευθύνη σου! Κανένα όφελος λοιπόν δεν έχουμε αν δεν είμεθα πρώτα παιδιά του Θεού και ύστερα παιδιά του πατρός Βαρσανοφίου ή του πατρός Ονησιφόρου. Ο Χριστός σταυρώθηκε για τη σωτηρία μας και για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων και Αυτός θα μας κρίνει κατά τα έργα μας και κατά την ΟΛΗ διαγωγή μας σε ολόκληρη τη ζωή μας. Θα κρίνει και σκέψεις και διαθέσεις και επιθυμίες και κινήσεις...και τι δεν θα κρίνει. Και δεν θα μας κρίνουν οι Άγιοι ούτε οι Γεροντάδες, ούτε οι πνευματικοί. Ο Χριστός θα μας κρίνει.

Η διαφωνία όμως τότε και η διαίρεσις των χριστιανών δε δημιουργήθηκε για ζώντες κεχαριτωμένους επισκόπους, ιερείς, πνευματικούς και τα λοιπά, αλλά για ήδη αναγνωρισμένους Αγίους, Ιεράρχες και μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας μας. Τέλος σ’αυτή τη διαμάχη και την έριδα έδωσε ο μητροπολίτης Ευχαΐτων, ο Ιωάννης ο Μαυρόπους. Αυτός είδε, αδελφοί μου, τους 3 Ιεράρχας σε όραμα, μαζί και τους τρεις, μπροστά στο υπερουράνιο θυσιαστήριο, οι οποίοι και οι 3 μαζί με μια φωνή και με ένα στόμα, του είπαν τα εξής (και τα οποία βέβαια διασώζονται μέχρι σήμερα)...τι είπαν οι Ιεράρχες..ακούστε:
«Εμείς όπως βλέπεις είμεθα ένα και το αυτό μπροστά στο Θεό και εις το υπερουράνιο θυσιαστήριό Του. Εδώ τίποτα δε μας χωρίζει και ούτε ο ένας είναι μεγαλύτερος από τον άλλο. Απολαμβάνουμε την ίδια δόξα και την ίδια τιμή από τον Πανάγιον Τριαδικόν Θεόν. Στη γη όμως σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και σε κάποιες ιδιαίτερες περιστάσεις της ζωής μας, μας φώτισε και τους τρεις το Άγιον Πνεύμα, το ίδιο Άγιον Πνεύμα, και γράψαμε συγγράμματα. Ο καθένας όμως έγραψε τα συγγράμματά του με ιδιαίτερο τρόπο και ανάλογα με την προσωπικότητα και το χαρακτήρα που είχε. Συγγράμματα και διδασκαλίες που βοηθούν όλους τους χριστιανούς αλλά και τους ειδωλολάτρες να βρουν τον δρόμον της σωτηρίας. Οι βαθιές Θείες αλήθειες της πίστεώς μας για την Θεότητα και Θεανθρωπότητα του Ιησού Χριστού, για την Θεότητα του Αγίου Πνεύματος, για την οποίαν μίλησε και στερέωσε ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και για την Τριαδικότητα του Ενός Θεού σε τρία πρόσωπα-υποστάσεις: τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα, μας έγιναν γνωστές υπερφυώς...-υπερφυσικά δηλαδή- από τη Θεία αποκάλυψη και από την πανσοφία του Αγίου Θεού. Αυτές τις αλήθειες τις κηρύξαμε, τις διδάξαμε και τις γράψαμε ο καθένας μας με διαφορετικό τρόπο στα συγγράμματά μας. Ανάμεσά μας δεν υπάρχει πρώτος και δεύτερος. Όπου πορεύεται ο ένας, συμπορεύονται και οι δύο άλλοι μαζί. Γι’αυτό, δώστε εντολή στους φιλονικούντες και διαφωνούντες, να σταματήσουν τις έριδες και να πάψουν να διαιρούνται μεταξύ τους. Όρισε μια ημέρα που από κοινού να γιορτάζεται η μνήμη μας, συντάσσοντας ειδική ιερή ακολουθία και ενεργώντας τα πρέποντα για την εισαγωγή αυτής της γιορτής στην Εκκλησία. Ακόμα είναι χρέος σου να παραδώσεις στις μελλοντικές γενιές ότι εμείς οι τρεις, όπως και όλοι οι Άγιοι και οι θριαμβευτές στη Βασιλεία των Ουρανών, είμαστε ένα για τον Θεόν. Και όσοι θα τιμούν τη μνήμη μας, θα συμπράττουμε κι εμείς για τη σωτηρία τους, γιατί έχουμε κι εμείς παρρησία ενώπιον του Αγίου Τριαδικού Θεού».

Αυτά είπαν οι 3 Ιεράρχες με ένα στόμα και με μια φωνή σε θεϊκό αποκαλυπτικό όραμα στον επίσκοπο Ευχαΐτων Ιωάννην το 1081μ.Χ. Αυτός λοιπον, κατόπιν, ανέλαβε να συμφιλιώσει τις διάφορες διηρεμένες ομάδες χριστιανών, συνέστησε τη γιορτή να εορτάζεται και να τιμάται στις 30 Ιανουαρίου και συνέγραψε κοινή ακολουθία αντάξια των τριών μεγάλων αυτών Πατέρων της εκκλησίας μας, όπως την ακούσατε εις τον όρθρον και εις τους αίνους. Η γιορτή των τριών Ιεραρχών, αποτελεί για την εκκλησία μας, για την ορθόδοξη πίστη μας, το ορατό σημείο της ενότητος των μεγάλων διδασκάλων και πατέρων που πρώτα εβίωσαν το Ευαγγέλιο με τη ζωή τους, και καθαριζόμενοι από τα πάθη, εφωτίσθη ο νους και ελαμπρύνθη το κατ’εικόνα. Έτσι, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, αγίασαν, ετελειώθησαν, εθεώθησαν. Θεωμένοι πλέον, χαριτωμένοι και ευλογημένοι, δίδαξαν με το αγιασμένο παράδειγμά τους, με την αγιασμένη τους ζωή, ολόκληρο το Ευαγγέλιο. Το επαναλαμβάνω. Είναι θέσεις και απόψεις άλλων μετέπειτα μεγάλων πατέρων της εκκλησίας ότι εφήρμοσαν ΟΛΟΚΛΗΡΟ το Ευαγγέλιο με τη ζωή τους οι τρείς Ιεράρχες, όχι το μισό.Ολόκληρο! Στις αρχές του 14ου αιώνος ανηγέρθει ο πρώτος ναός των τριών Ιεραρχών κοντά στην Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλως παραπλεύρεως της Ιεράς Μονής της Παναχράντου.

Αλήθεια χριστιανοί μου, είπαμε όσα είπαμε για το πώς καθιερώθει η εορτή, για το αποκαλυπτικό όραμα, αλλά τι μας διδάσκουν όμως οι τρείς Ιεράρχες που γιορτάζουμε σήμερα; και τους οποίους η εκκλησία μας καθιέρωσε ως προστάτες των γραμμάτων, των σχολείων, των καθηγητών, των μαθητών και τα λοιπά; Μας διδάσκουν και μας συμβουλεύουν να αποτινάξουμε από μέσα μας κατά πρώτον λόγον τον ύπνο της ραθυμίας και να μην είμεθα διηρεμένοι πότε στον έναν και πότε στον άλλο. Γιατί εμείς είμαστε άνθρωποι. Αλλά να είμεθα ενωμένοι στο ένα σώμα του Ιησού Χριστού που είναι κεφαλή της εκκλησίας. Μας συμβουλεύουν ακόμα να ζηλεύουμε τους πνευματικούς αγώνες όλων των Αγίων και Μαρτύρων και Νεομαρτύρων και Οσιομαρτύρων και Παρθενομαρτύρων, αντρών και γυναικών και οσίων και Ιεραρχών και μεγάλων και αναχωρητών και ερημιτών και δικαίων και προφητών.
Να μιμηθούμε τη συνεχή τους καθημερινή ασκητική προσπάθεια.
Αμήν.