Η σωστή αξιοποίησις τών πρός ημάς χαρισμάτων τού Θεού

207-α
Κυρ. ΙΣΤ. Ματθαίου

Η σημερινή παραβολή των ταλάντων, χριστιανοί μου, που ακούσαμε στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας, μας ομιλεί για τα χαρίσματα που διανέμει ο Θεός στον άνθρωπο χωριστά. Εμείς συνήθως λέμε ότι δεν έχουμε κανένα χάρισμα, δεν το βλέπουμε και δεν το διακρίνουμε.
Να σας πω ένα χάρισμα.
Το ότι γεννηθήκαμε από Ορθοδόξους γονείς και βαπτιστήκαμε εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος είναι μέγα χάρισμα.
Το ότι μας κοινώνησαν, οι περισσότεροι εξ αυτών, έστω και μια φορά ή δύο, όταν ήμασταν μωρά είναι και αυτό μία Θεία Δωρεά.
Το ότι έχουμε μάτια και βλέπουμε, αυτιά και ακούμε, γλώσσα και ομιλούμε, χέρια που κινούμε, πόδια που περπατάμε, όλα αυτά δεν είναι μήπως δώρα του Θεού; Για σκεφτείτε αν ήμασταν, κουφοί, τυφλοί, βουβοί ή παράλυτοι; Προχτές που κατέβηκα στον Πειραιά συνάντησα μία κυρία να ζητά την βοήθεια των περαστικών επειδή δεν είχε πόδια. Και δόξασα τον Θεόν που σ’ αυτήν την ηλικία μπορούσα, είχα πόδια, και έχω πόδια και μπορούσα και περπατούσα.
Η υγεία του σώματος, η αντοχή στους κόπους, η υπομονή στις αρρώστιες, στους πόνους και στα βάσανα της ζωής, μήπως αυτά δεν είναι τάλαντα και χαρίσματα του Αγίου Θεού;
Το μυαλό, ο νους, η κρίσις, η μνήμη, μήπως δεν είναι από τις πλέον υψηλές δωρεές του Θεού;
Είναι! Για σκεφτείτε αυτόν που διασαλεύεται το μυαλό του και κλείνεται στο ψυχιατρείο; Για σκεφτείτε και όλους εκείνους που ταράζεται και χάνεται το μνημονικό τους, και αρχίζει η γεροντική άνοια και το αλσχάιμερ! Το πόσο ταλαιπωρούνται αυτοί που τους υπηρετούν, αυτοί και μόνον το γνωρίζουν! Γι’ αυτό και το μυαλό μας, όταν αξιώνεται από τον Θεόν να έχει γερή μνήμη, με την κατά Χριστόν επιμέλεια αυξάνονται οι διανοητικές ικανότητες, και αποκτά ευστροφία το μυαλό μας πνευματική.
Να λοιπόν πως αξιοποιείται σωστά και ξεχωριστά, αυτό το τάλαντο που λέγεται μνημονικό. Το μυαλό είναι όργανο του νου. Ο νους πάλι είναι το πνευματικό μέρος του όλου ανθρώπου. Άρα πνοή ζωής και φωτισμόν, δίδει ο Θεός στο νου, και ο νους το μεταφέρει στο μυαλό και αυτό με τη σειρά του το τακτοποιεί, το διανέμει, σε όλη την οργανική ζωή του ανθρώπου.
Μέγα λοιπόν χάρισμα το μυαλό μας, και πιστεύω πως απ’ αυτό έχουμε όλοι μας, Δόξα σοι ο Θεός. Γι’ αυτό κρίνω και βγάζω συμπεράσματα, όπως και σεις. Κρίνω και αποφασίζω. Κρίνω και τα θέτω αυτά που αποφάσισα σε εφαρμογή. Προβληματίζομαι σε διάφορες υποθέσεις, και κάνω τις επιλογές μου. Και όλα αυτά με τη δύναμη του μυαλού, της λογικής και της κριτικής ικανότητος. Λίγα είναι αυτά τα χαρίσματα;
Μας πλάθει ο Θεός κατ’ εικόνα αυτού και καθ’ ομοίωσιν. Ιδού η μεγίστη δωρεά! Το μέγιστον ευεργέτημα! Είμεθα εικόνες του Θεού, παιδιά του Θεού, θεοί κατά χάριν, με μυαλό! Με σκέψη. Με κρίση. Με θέληση. Με αισθήσεις και προαίρεση. Ιδού το μεγαλείον του Θεού.
Ιδού τα χαρίσματά του στον άνθρωπον. Το εφευρετικό μυαλό που προάγει τις επιστήμες για το καλό της ανθρωπότητος. Η καλλιτεχνική ευαισθησία, τα ηγετικά προσόντα. Η αξιοποίησις της εξουσίας για το καλό της κοινωνίας, και της πατρίδος μας. Και ο πλούτος με τα πολλά αγαθά για κείνους που τα κατέχουν, είναι όλα αυτά πολύτιμα τάλαντα όπως και κείνα που αναφέραμε, αν μ’ αυτά ευεργετήσουμε ή ευεργετήσουν τους φτωχούς, τους ανέργους, τους αστέγους, και γενικά ολόκληρο το έθνος κτίζοντας νοσοκομεία και ευαγή ιδρύματα.
Ιδού πληθώρα χαρισμάτων. Αλλά και συ που έγινες μητέρα, εσύ που έγινες πατέρας και παππούς όπως και ’γω, και όσοι γίναμε γονείς και σύζυγοι, είμεθα η μεγάλη δωρεά του Θεού, που απαιτεί αξιώσεις προσφοράς και θυσίας. Όπως η έγγαμη ζωή είναι μεγίστη δωρεά προς τον Θεόν, και από τον Θεόν προς εμάς, έτσι και η αγαμία είναι και αυτή χάρισμα. Το λέει ο Απόστολος Παύλος στην προς Κορινθίους Επιστολή του. «Έκαστος έχει ίδιον χάρισμα, ό μεν ούτος, ό δε ούτος».

Χριστιανοί μου, άνδρες και γυναίκες, άγαμοι και έγγαμοι, νέοι, γέροι και παιδιά, όλοι μας ως Ορθόδοξοι χριστιανοί, έχομε ένα ιδιαίτερο, ιδιαίτερο χάρισμα. Τη φωνή της συνειδήσεως. Και μόνον αυτή φτάνει, αν την εκμεταλλευτούμε σωστά να μας βάλλει στην Βασιλείαν του Θεού.
Επίσης έχουμε τη σωστική χάρη της Θείας Κοινωνίας, που απολαύσαμε προ ολίγου, και της Ιεράς Εξομολογήσεως, που είναι θείες δωρεές και τάλαντα που σώζουν.
Όταν προσεύχεσαι συ και συ κάθε βράδυ, όταν προσεύχεσαι με την ευχούλα "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με", όταν εκκλησιάζεσαι κάθε Κυριακή, όταν μελετάς κάθε μέρα το ιερόν Ευαγγέλιον, να λοιπόν πως αυξάνεις μέσα στην ψυχή σου τα πνευματικά χαρίσματα του Αγίου Θεού. Όταν πολεμάς τα πάθη σου, όταν καλλιεργείς τις Ευαγγελικές εντολές, όταν μάχεσαι εναντίον της κακίας του διαβόλου, όταν αντιστέκεσαι στις προσβολές και αυτού και της κακίας του κόσμου, ιδού πώς πολλαπλασιάζεις τις δωρεές και τα τάλαντα του Αγίου Θεού.
Όταν κάνουμε πολλή υπομονή, ευδόκιμη υπομονή, και προπαντός όταν συγχωρούμε με όλη μας την καρδιά χωρίς κακίες και κρατούμενα, τότε ανοίγουν οι ουρανοί και ακούμε τη φωνή του Θεού Πατρός να μας βεβαιώνει. «Ευ δούλε αγαθέ, επί ολίγα ης πιστός, επί πολλών σε καταστήσω, είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου».
Άρα είναι ανεκτίμητα τα χαρίσματα του Θεού, και τα υλικά, και τα διανοητικά, το μυαλό, η λογική, η μνήμη και λοιπά, και τα πνευματικά.
Στα ιδιαίτερα χαρίσματα ανήκουν επίσης η ρητορική ικανότητα, η χρυσή μελωδία στη φωνή, το συγγραφικό και ποιητικό ταλέντο, η μελοποίησις κειμένων, η εκμετάλευσις των ήχων, η αγιογραφία και άλλα πολλά. Τα πάντα, και αυτή η ζωή μας, τα εμπλουτίζει η Θεία Χάρις η οποία σε κάθε βήμα, αυτού του βίου μας, μας φωτίζει, μας καθοδηγεί, μας συμπαρίσταται, μας δυναμώνει και μας εμψυχώνει για να πράττουμε το καλό και το αγαθό και να αποφεύγουμε το κακό, το πονηρό, το αισχρό, το βλάσφημο.
Οι δύο διαχειριστές αυτής της παραβολής αυτό έκαναν. Παρέλαβαν τα τάλαντα, δηλαδή τα υλικά, τα διανοητικά και τα πνευματικά προσόντα, και αγαθά από τον Θεόν και τα πολλαπλασίασαν. Διότι αυτή ήταν η υποχρέωσή τους.
Τίποτα δεν ήταν δικό τους. Τίποτα δεν είχαν από τον εαυτόν τους. Όλα τα είχαν πάρει από τον Κύριο και Θεόν τους, με την εντολή να τα εργαστούν για να αποδώσουν καρπούς. Στην πρόθυμη εκτέλεση των καθηκόντων τους, στην προσπάθειά τους, και στην καλή τους προαίρεση, ήρχετο πάντοτε όπως και έρχεται η Θεία Χάρις, που τους δυνάμωνε τότε, καθοδηγούσε και φώτιζε.
Και πάλι δωρεές και πάλι χαρίσματα για την προθυμία και την εργατικότητά τους. Άρα όλα τα αγαθά και τα καλά είναι του Θεού και όλες οι κακίες και οι αμαρτίες είναι δικές μας, γι’ αυτό και ο τρίτος διαχειριστής τιμωρήθηκε. Δεν επεξεργάστηκε το αγαθόν, το τάλαντον που του προσφέρθηκε. Μικρό το ποσόν που δόθηκε θα πείτε. Ναι αλλά μικρότερος και ο κόπος όμως που έπρεπε να καταβάλλει για να το αξιοποιήσει. Εκείνος όχι μόνον δεν το αξιοποίησε αλλά και το αχρήστεψε θάπτοντάς το μέσα στη γη. Άρα ένοχος μπροστά στο Θεό, δεν είναι μόνον εκείνος που σπαταλά τις δωρεές του Θεού στην αμαρτία, αλλά και κείνος που τις αχρηστεύει με την αδιαφορία και την τεμπελιά του.
Αναφέραμε πλήθος αγαθών και χαρισμάτων που έχουμε απ’ αυτά. Μ’ αυτά πρέπει να δοξολογούμε και ευχαριστούμε το Θεό. Με αυτά πρέπει να εξυπηρετούμε τον πλησίον μας μέχρι αυτοθυσίας, μάλιστα. - Που θα το κάνουμε δηλαδή;
Και με τα ίδια αυτά αγαθά πρέπει να αγωνιζόμεθα για τη σωτηρία της ψυχής μας. Έτσι αξιοποιούνται τα τάλαντα και τα χαρίσματα του Θεού. Διαφορετικά, είτε με την αδιαφορία μας για το καλό και την αρετή, είτε με τις πράξεις της αμαρτίας σκορπίζουμε και δεν συνάγουμε καρπούς και οφέλη για την ψυχή μας.

Χριστιανοί μου και τέκνα εν Κυρίω, θα κλείσουμε με ένα τροπάριο που ψάλλεται το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης στα απόστιχα. Είναι λίγο γρήγορο το τροπάριο, αλλά ακούστε όμως σειρά σειρά, με την σχετική του ανάλυση.
«Δεύτε πιστοί επεργασώμεθα προθύμως τω Δεσπότη». Ελάτε, μας λέει, πιστοί, ας καλλιεργήσουμε από αγάπη προς τον Δεσπότη Χριστό, τα χαρίσματα που λάβαμε από κείνον.
«Νέμει γαρ τοις δούλοις τον πλούτον». Διότι αυτός μοιράζει τον πλούτον των χαρισμάτων του.
«Και αναλόγως έκαστος πολυπλασιάσωμεν το της Χάριτος τάλαντον». Και ο καθένας, και όλοι μαζί, ανάλογα με αυτά που πήραμε ας προσπαθήσουμε να πολλαπλασιάσουμε τα δώρα που μας χάρισε ο Θεός και είπαμε πόσα είναι.
«Ο μεν σοφίαν κομιείτο δι έργων αγαθών». Αυτός που έλαβε σοφίαν, ας την μεταδώσει με πράξεις αγαθές.
«Ο δε λειτουργίαν λαμπρότητος επιτελείσθω». Και κάποιος άλλος ας προσφέρει λαμπρές υπηρεσίες προς ωφέλεια της κοινωνίας.
«Κοινωνείτο δε του λόγου πιστός τω αμυήτω». Και ο δυνατός στην πίστη ας την μεταδίδει με λόγια θεϊκά, και παρηγοριάς σε κείνον που βρίσκεται στην άγνοια.
«Και σκορπιζέτω τον πλούτον πένησι ο άλλος». Και ο άλλος ας σκορπίζει τα πλούτη του στους φτωχούς.
«Ούτω γαρ το δάνειον πολυπλασσιάσωμεν, και ως οικονόμοι πιστοί της Χάριτος, Δεσποτικής Χαράς αξιωθώμεν». Κατ’ αυτόν τον τρόπον, ο, τι χάρισμα λάβαμε σαν δάνειον από τον Θεόν, ας το αυξήσουμε για να αξιωθούμε επειδή φανήκαμε άξιοι διαχειρισταί των θείων χαρισμάτων, επειδή ακριβώς φανήκαμε άξιοι, να απολαύσουμε την ουράνια χαρά που δωρίζει ο κυρίαρχος Θεός. Και κλείνει το τροπάριο με τις λέξεις:
«Αυτής ημάς καταξίωσον Χριστέ ο Θεός ως φιλάνθρωπος».
Παρακαλώ ακούστε το τώρα το τροπάριον.

Δεῦτε πιστοί, ἐπεργασώμεθα προθύμως τῷ Δεσπότῃ· νέμει γὰρ τοῖς δούλοις τὸν πλοῦτον, καὶ ἀναλόγως ἕκαστος, πολυπλασιάσωμεν, τὸ τῆς χάριτος τάλαντον. Ὁ μέν σοφίαν κομιείτω, δι' ἔργων ἀγαθῶν. Ὁ δὲ λειτουργίαν λαμπρότητος ἐπιτελείσθω, κοινωνείτω δὲ τοῦ λόγου, πιστος τῷ ἀμυήτῳ, καὶ σκορπιζέτω τὸν πλοῦτον, πένησιν ἄλλος· οὕτω γὰρ τὸ δάνειον πολυπλασιάσομεν, καὶ ὡς οἰκονόμοι πιστοὶ τῆς χάριτος, δεσποτικῆς χαρᾶς ἀξιωθῶμεν, αὐτῆς ἡμᾶς καταξίωσον, Χριστε ὁ Θεός, ὡς φιλάνθρωπος.

Είθε με τη Χάρη του Αγίου Θεού, να αξιοποιήσομε όλοι μας,
τα λίγα ή τα πολλά χαρίσματα που μας έδωσε ο Πανάγιος Θεός,
Αμήν.