170 γ
Κυρ. 7.10.2001
Ο Θεός όμως είναι Τριαδικός. Ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα. Τρία πρόσωπα, αλλά ένας Θεός. Άρα ο άνθρωπος και ειδικότερα ο Ορθόδοξος Χριστιανός που είναι βαπτισμένος στο όνομα της Τριαδικής Θεότητος, είναι και κατ’ εικόνα αυτής. Κατ’ εικόνα δηλαδή της Αγίας Τριάδος. Και αφού αυτό ισχύει για τον κάθε χριστιανό, άρα ισχύει και για την οικογένειά του. Τον πατέρα, την μητέρα και τα παιδιά του. Έτσι η Ορθόδοξη Χριστιανική οικογένεια έχει για πρότυπό της, την Αγία Τριάδα, τον Ένα Τριαδικό Θεό.
Τα πρόσωπα όμως της Αγίας Τριάδος όπως είπαμε, έχουν μία γνώμη, μία θέληση και παίρνουν πάντοτε την ίδια απόφαση. Ο Θεός αγάπη εστί μας λέγει η Αγία Γραφή, γι’ αυτό και η κοινωνία της αγάπης μεταξύ των προσώπων της Αγίας Τριάδος είναι πάντοτε αδιαίρετη και ασύγχυτη.
Και εδώ βρίσκεται το πρόβλημά μας. Διότι είτε σαν μεμονωμένα πρόσωπα, είτε σαν οικογένειες είμαστε διαλελυμένοι, επικρατούν τα πάθη και πάνω απ’ όλα ο εγωισμός.
Γιορτάζουμε τους Αγίους της Εκκλησίας μας, αλλά δεν τους μοιάζουμε.
Λέμε ότι πιστεύουμε στον Χριστό, αλλά δεν τον ακολουθούμε.
Λέμε ότι αγαπάμε τον Θεό, αλλά δεν τηρούμε τις εντολές του.
Έτσι δεν έχουμε την ίδια γνώμη με τον Θεό, ούτε και το ίδιο θέλημα. Διότι δεν το τηρούμε. Και πολύ περισσότερο βέβαια οι αποφάσεις που παίρνουμε δεν είναι συνήθως αποφάσεις που θα έπαιρνε ο Θεός για λογαριασμό μας.
Η διδασκαλία όμως του Ευαγγελίου, δηλαδή της Ορθοδόξου πίστεώς μας, αποβλέπει στο πως η προσωπική και ατομική μας ζωή, η κοινωνική και επαγγελματική μας ζωή, και ιδιαιτέρως η οικογενειακή μας ζωή οφείλεται να στηρίζεται πάνω στην Αγία Τριάδα.
Οι σχέσεις μας δηλαδή ως πρόσωπα μέσα στην ίδια οικογένεια, αλλά και οι διαπροσωπικές μας σχέσεις με τον οποιοδήποτε πλησίον και προπαντός μεταξύ μας, μεταξύ των χριστιανών, μεταξύ των χριστιανών εκείνων που έχουν μάλιστα και τον ίδιο πνευματικό και καυχιόνται γι’ αυτόν, να θεμελιώνονται αυτές οι σχέσεις και να αναπτύσσονται κατά το πρότυπον της ζωής της Αγίας Τριάδος. Και το τονίσαμε αυτό δυστυχώς, διότι στην πράξη, ΔΕΝ βιώνεται απ’ όλους τους χριστιανούς. Και αυτό επαναλαμβάνω οφείλεται στα διάφορα πάθη που μας βασανίζουν και προπαντός και πάνω απ’ όλα ο εγωισμός.
Προχωρώντας όμως, θα τονίσουμε και μία άλλη ιδιότητα της Αγίας Τριάδος, η οποία μας ενδιαφέρει για το θέμα που αναπτύσσουμε για τρίτη συνεχή Κυριακή. Και αυτή είναι η αλληλοπεριχώρησις. Τι σημαίνει αυτό; Το κάθε πρόσωπο της Αγίας Τριάδος ενώ είναι ξεχωριστό, με τα ιδιαίτερα υποστατικά αυτού ιδιώματα, και είπαμε αρκετά την προπερασμένη Κυριακή, εν τούτοις το ένα πρόσωπο ΔΙΝΕΤΑΙ στο άλλο. Σαν να είναι μέσα στο άλλο. Δεν ξέρω πως αλλιώς θα το πω, - οι εκφράσεις μου θα είναι πάντοτε ανθρωποπαθείς.
Ο Πατήρ είναι μέσα στον Υιό και μέσα στο Άγιον Πνεύμα. Ο Υιός είναι ΜΕΣΑ στον Πατέρα και μέσα στο Άγιον Πνεύμα. Και το Άγιον Πνεύμα είναι μέσα στον Πατέρα και μέσα στον Υιό. Χωράει δηλαδή το ένα πρόσωπο μέσα στο άλλο.
Και αυτό δε γίνεται από ανάγκη. Όχι, διότι ο Θεός είναι ανενδεής. Δεν έχει ανάγκη από κανέναν και από τίποτα. Απλά είναι η φύσις των προσώπων αυτή. Και αυτό στη θεολογική μας γλώσσα λέγεται αλληλοπεριχώρησις. Είναι δηλαδή η κοινωνία της αγάπης. Γι’ αυτό και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης το τονίζει και το βεβαιώνει ότι ο Θεός αγάπη εστί.
Από αγάπη λοιπόν το ένα πρόσωπο δίνεται στο άλλο, και χωράει μέσα σ’ αυτό. Εγώ να χωρώ μέσα στη δική σου καρδιά και στη δική σου, και συ, και συ να χωράς μέσ’ τη δική μου. Και η δική σου να χωράει μέσ’ τη δική του, και η δική σου πάλι μέσα στη δική της και ούτω καθεξής.
Η ενότητα αυτής της αγάπης είναι αδιαίρετη και ασύγχυτη. Και επιπλέον η αλληλοπεριχώρησις δεν καταργεί το πρόσωπο. Το να μπαίνω εγώ μέσα σε σένα και συ μέσα σε μένα, αυτό γίνεται εξ ονόματος της αγάπης, διότι ο ένας προσφέρεται στον άλλο. Ο Υιός είναι μέσα στον Πατέρα, αλλά είναι όλος Θεός. Ο Υιός είναι μέσα στον Πατέρα και μέσα στο Άγιον Πνεύμα. Το Άγιον Πνεύμα είναι μέσα στον Υιό και μέσα στον Πατέρα, αλλά είναι όλος Θεός. Ο Πατήρ είναι μέσα στον Υιό, όπως είναι και μέσα στο Άγιον Πνεύμα, αλλά είναι όλος Θεός, όλος Θεός. Ένας όμως Θεός, - αλλά Τριαδικός.
Δεν καταργείται το δικό μου το πρόσωπο όταν θα μπω μέσα στην καρδιά σου. Ούτε και συ καταργείσαι σαν πρόσωπο όταν μπεις μέσα στην καρδιά μου. Αποτέλεσμα λοιπόν αυτής της κοινωνίας της αγάπης είναι να βγαίνει ο Θεός απ’ τον εαυτόν Του ως αγάπη. Καρπός δε αυτής της αγαπητικής εξόδου είναι η δημιουργία της πλάσης. Είναι η δημιουργία του σύμπαντος κόσμου, ορατού και αοράτου, υλικού και πνευματικού, αγγέλων και ανθρώπων.
Τον άνθρωπο όμως τον έπλασε κατ’ εικόνα αυτού και καθ’ ομοίωση. Γι’ αυτό και ο άνθρωπος και ιδιαίτερα ο κάθε χριστιανός οφείλει και πρέπει να κάμει το έργο της Αγίας Τριάδος. Το είπαμε, να αγαπά. Τον Θεόν εξ όλης ψυχής, καρδίας, ισχύος και διανοίας, και τον πλησίον ως σεαυτόν. Σαν τον εαυτόν Του.
Και όπως ο Θεός ως πρόσωπο, δίνεται συνεχώς προς το άλλο πρόσωπο αγάπη και χωράει μέσα σ’ αυτό, παραμένοντας πρόσωπο και τέλειος Θεός, και όπως συνεχώς δίνει αγάπη και δεν ζητάει ποτέ, άρα και ο χριστιανός ως εικόνα Θεού οφείλει συνεχώς να δίνει αγάπη. Να βγαίνει προς τους άλλους. Να αγαπά τους άλλους ανιδιοτελώς. Να προσφέρεται και να αλληλοπεριχωρείται. Πρώτα με τον σύντροφό του, τον άντρα ή την γυναίκα, και ύστερα με τα παιδιά της οικογενείας του.
Δυστυχώς όμως οι περισσότεροι από μας τους χριστιανούς ζητάμε και απαιτούμε να μας αγαπούν και να μας χαϊδεύουν όλοι, χωρίς όμως εμείς να την δίνουμε αυτή την αγάπη ποτέ. Και αν φανεί κάποτε ότι δίνουμε κάτι, που μοιάζει με αγάπη, που μοιάζει, και αυτή την δίνουμε με ιδιοτέλεια, συμφεροντολογικά και εγωιστικά.
Όταν όμως σου δίνω λίγα ψίχουλα αγάπης, και αυτό το κάνω για να απαιτήσω τα πολλά, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να θεριεύουν τα πάθη μέσα μας και προπαντός ο εγωισμός. Γι’ αυτό και γύρω μας επικρατεί ένας άκρατος φιλοτομαρισμός. Ο καθένας σκέπτεται μόνον τον εαυτόν του και ποτέ τον άλλον. Δεν μπαίνει στην θέση του άλλου. Δεν τον κάνει αυτόν τον κόπο.
Εγωισμός λοιπόν. Εγωκεντρισμός, εγωλατρία, τι άλλο να πω δεν ξέρω. Να μη χάσουμε τη βολή μας. Την ανάπαυσή μας… Τα αγαθά μας, τη θεσούλα μας.. Έχουμε ξεχάσει αυτό που είπε ο Θεός: «Μακάριον εστί μάλλον διδόναι ή λαμβάνειν». Που σημαίνει ότι μεγαλύτερη ευτυχία για τον άνθρωπο είναι να δίνει παρά να παίρνει. Τι είπε το Αποστολικόν Ανάγνωσμα σήμερα; «Ιλαρόν γαρ δότην αγαπά ο Θεός». Και αυτή η ρήσις του Θεού είναι ακατανόητη για τον σημερινό άνθρωπο της απληστίας και της καλοπέρασης. Και έτσι παρατηρείται ένα νοσηρό φαινόμενο. Θα με ρωτήσετε ποιο. Το ότι οι περισσότεροι από τους χριστιανούς προσέρχονται στην Εκκλησία, προσεύχονται, μελετούν πολλά βιβλία – έχει γίνει επικίνδυνο στις ημέρες μας αυτό, πολλά πνευματικά βιβλία, πολλή φόρτωση στο μυαλό και καμιά πράξη … - νηστεύουν, εξομολογούνται και τόσα άλλα, γιατί κάτι θέλουν από τον Θεό, χωρίς όμως να έχουν την διάθεση της θυσίας για τον Χριστό και τον πλησίον. Δηλαδή να εφαρμόζουν στην πράξη αυτά που μαθαίνουν. Θέλουν να παίρνουν χωρίς να δίνουν. Ποιος αγωνίζεται από μας να αποκτήσει την πραότητα του Χριστού; Κανένας! Ούτε εγώ.
Έχω την υπομονή του Χριστού; Όχι!
Έχω τη μακροθυμία του Χριστού; Όχι.
Έχω την αγάπη του Χριστού που έφθασε μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού; Όχι.
Έχω τη μεγαλοκαρδία Του, που έμπρακτα τη βλέπουμε να συγχωρεί τους σταυρωτάς Του και τον αχάριστο λαό; Όχι.
Ε τότε τι έχω; Τίποτα δεν έχω. Μα τι είμαι τέλος πάντων; «Κύμβαλον αλαλάζον». Άνθρωπος των λόγων και όχι των έργων. Δεν είμαστε τίποτα. Καμιά αρετή του Θεανθρώπου και Σωτήρος ημών Κυρίου Ιησού Χριστού δεν την καλλιεργούμε όπως αυτός την δίδαξε με τη ζωή Του. Και συ, και συ, και συ, και ’γω μαζί και όλοι μας έχουμε την ακλόνητη πίστη – δεν θα αναφέρω μεγάλους Αγίους, μια μικρή Αγία, μικρούλα στην ηλικία – την πίστη της Αγίας Μαρίνας που ήταν δεκατεσσάρων ετών και που έπιασε μέσα στη φυλακή και αυτόν τον διάβολο απ’ τα κέρατα και τον έσπασε πάνω στον τοίχο; Τον έκανε κομμάτια;
Αυτήν την πίστη την έχουμε; Όχι!
Έχουμε την πίστη της δεκαοχτάχρονης Αγίας Βαρβάρας που αψήφησε τον πατέρα της, τα πλούτη της, τα νιάτα της, τους τίτλους τιμής γιατι θα γινόταν και πριγκίπισσα, για την αγάπη του Χριστού; Εμείς την έχουμε αυτήν την αυταπάρνηση; Όχι, δεν την έχουμε!
Κι ύστερα λέμε ότι αγαπάμε το Θεό, την Παναγία, τους Αγίους, τους Οσίους… Κανέναν δεν αγαπάμε! Τον εαυτόν μας αγαπάμε και κανέναν άλλον. Διότι αν τους αγαπούσες εσύ αληθινά, έχει σημασία που το λέω σε δεύτερο πρόσωπο, θα ήσουν και σήμερα και συ ομολογητής και μάρτυρας και δεν θα ερχόσουν στην εξομολόγηση για να κάνεις όλο παράπονα. Αλλά θα έπεφτες στα γόνατα και θα ’κλαιγες και θάλεγες «Ήμαρτον Κύριε εις τον Ουρανόν και ενώπιόν Σου» και αρχίζεις όλο παράπονα, και παράπονα, «Που με κατηγορούν, που με συκοφαντούν, που με πίκραναν, που με φαρμάκωσαν, και που με ’φαγαν με τη γλωσσοφαγιά τους. Η πεθερά μου .. αμάν αμάν ο Θεός να σε φυλάξει… Η Πίξα, η Δείξα, η Τάδε…» τα λένε αυτά. Τα λένε… «Αμ η νύφη μου πάλι… ούτε καλημέρα δεν μας λέει. Τον έκαψε τον καημένο τον γιόκα μου. Αμ τι κακό που είναι αυτό που μας βρήκε με τα κληρονομικά, να μου τρώνε ακούς εκεί πάτερ μου ένα μέτρο απ’ το χωράφι! Να μου τρώνε και το αυλάκι!» Το άλλο: «Εγώ έκανα τα πάντα γι’ αυτούς αλλά που να ακούσω ένα ευχαριστώ!»
Παράπονα, παράπονα, παράπονα, παράπονα και ποτέ συγκεκριμένη ομολογία της αμαρτίας μας. Σχεδόν ποτέ δε λέμε «Σ’ ευχαριστώ Θεέ μου που επέτρεψες τόσες κατηγορίες, ψευτιές αδικίες, κακίες, αρρώστιες, εγκατάλειψη, προδοσία και λοιπά και λοιπά να πέσουν επάνω μου. Μου αξίζουν, σε ευχαριστώ.
Ο Άγιος Νήφων ξέρετε τι έλεγε; «Σε παρακαλώ Κύριε ημών Ιησού Χριστέ, δια πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου και Παναχράντου Μητρός Σου και πάντων των Αγίων Σου, μην αφήσεις άνθρωπο να πει καλό λόγο για μένα όσο θα υπάρχω σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο και σ’ αυτήν εδώ τη ζωή». Ο Άγιος έτσι σκέφτεται, έτσι ενεργεί και έτσι προσεύχεται.
Εμείς πάλι; Τρέχουμε από εκκλησία σε εκκλησία, από πνευματικό σε πνευματικό, και από παπά σε παπά και από προσκύνημα σε προσκύνημα για να βρούμε κάποιον να του πούμε τα παράπονά μας! Αμ’ αυτό δεν είναι ζωή της Αγίας Τριάδας! Δεν είναι ζωή κατά το πρότυπον της Αγίας Τριάδας! Αυτό λοιπόν στην πράξη φανερώνει ότι φταίνε μόνον οι άλλοι και ουδέποτε εμείς!
Φθόνος είναι ο εγωισμός, ατομισμός, πάθη και τυραννία παθών. Στους βίους όμως των αγίων και στα γεροντικά βλέπουμε ταπείνωση, ένα διαρκές ταπεινό φρόνημα και πολλή αγάπη. Με αγάπη που ξέρει μόνον να δίνει. Και αυτό διότι η αγάπη των αγίων είναι αγάπη Χριστού, ζωή Χριστού, θυσία Χριστού και μόνον με τέτοια αγάπη αχρηστεύονται και νεκρώνονται όλα τα πάθη, όλες οι κακίες, όλες οι πονηρίες, όλες οι θανάσιμες πτώσεις και αμαρτίες.
Χριστιανέ μου, θέλεις να μην αμαρτάνεις; Μάθε να αγαπάς όπως ο Θεός.
Θέλεις να συντρίψεις τα πάθη σου; Μάθε να αγαπάς όπως ο Θεός.
Θέλεις να είσαι ωφέλιμη / ωφέλιμος, στη γυναίκα σου, στον άνδρα σου, στα παιδιά σου, στους γονείς σου, στα αδέλφια σου, και γενικά στον πλησίον σου και στην οικογένειά σου; Μάθε να αγαπάς όπως αγαπά ο Θεός!
Θέλεις να σωθείς; (Να πω το τελευταίο – να μην πούμε άλλο) Μάθε να αγαπάς όπως αγαπά ο Θεός!
Αγάπα θεϊκά και κάνε ό,τι θέλει.
Αυτώ τω εν Τριάδι Θεώ πάσα δόξα τιμή και προσκύνησις,
τώρα και πάντοτε, και εις τους απεράντους αιώνας των αιώνων,
Αμήν.
