3 δ
1986
Να συμπληρώσουμε ολίγα στοιχεία περί της νηστείας από τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομον, παίρνοντας αφορμήν από αυτό που γράφει ο προφήτης, «αγιάσατε νηστείαν και κηρύξατε θεραπείαν», δηλαδή κηρύξατε δια του τρόπου της νηστείας, την θεραπείαν των ψυχών.
Και τι δεν κάμει η νηστεία!
Ξεφουσκώνει το πρήξιμο του θυμού,
μεταπλάσσει την σκληρότητα του φθόνου σε καλοσύνη,
κάνει εγχείριση στους όγκους των ταπεινών επιθυμιών,
αφανίζει τους πυρετούς των αισχρών ηδονών,
διαλύει τις ψευδαισθησίες της κενοδοξίας,
χαρίζει ήσυχον ύπνον σ’ αυτούς που ταράζονται την νύχτα από τις βιωτικές μέριμνες,
καθαρίζει τις ανήθικες φαγάνες από τα μάτια.
Η νηστεία μαθήτευσε κοντά στο Θεό και έχει για επιστήμη της την γιατρειά του ανθρώπου που είναι άρρωστος. Είναι αξία κάθε εμπιστοσύνης. Αυτός ο γιατρός της νηστείας, μετά τη θεραπεία που κάνει, δεν ζητεί ιατρικήν αμοιβήν. Μπορώ να βεβαιώσω, συνεχίζει ο Άγιος, μάλιστα πως πληρώνει τον άρρωστό της. Ζητάς να μάθεις τι μισθό δίνει; Καλόν είναι να μάθεις.
Δίνει λοιπόν για μισθό όχι χρήματα αλλά σώφρονας λογισμούς, δε δίνει χρυσάφι αλλά άγιον βίον.
Δε σωριάζει μπροστά σου ασήμι, αλλά σου παρέχει καθαρότητα ανώτερη από την καθαρότητα του ασημιού στα σωματικά σου μέλη,
δε σου δωρίζει πολύτιμα πετράδια, αλλά κάνει το μυαλό σου να γεννά ευλαβείς λογισμούς.
Δε σου ράβει λαμπρά φορέματα, σε ντύνει όμως με αδιάβλητες σωματικές αισθήσεις.
Στις ανήθικες δίνει για μισθό τη σεμνότητα.
Στους μέθυσους δίνει ξαστεριά στον εγκέφαλο,
τους νωθρούς κάνει δημιουργικούς,
τους φιλαργύρους σπρώχνει στην φιλανθρωπία,
σ’ αυτούς που μισούν τον αδελφό τους, διδάσκει την αγάπη και την φιλοξενία,
και όποιος είναι στενόκαρδος άνθρωπος μαθαίνει με την νηστεία να μακροθυμεί.
Και το μεγαλύτερο που δίνει η νηστεία είναι η νέα ζωή και η ένωσις με τον Θεόν, γιατί πρέπει να ξέρουμε, δεν μπορεί να επικοινωνήσει κανείς με τον Θεόν, αν προηγουμένως δεν πάρει το καθαρτικό φάρμακο της νηστείας.
Οι άνθρωποι της εποχής του Νώε, επειδή ζούσαν έκκλητο βίο, τράβηξαν πάνω τους την φοβερή καταδίκη του κατακλυσμού που τους αφάνισε κυριολεκτικώς,
οι Σοδομίτες, επειδή είχαν βυθιστεί στις αισθησιακές ηδονές, όπως γνωρίζουμε, δέχτηκαν στα κεφάλια τους τους κεραυνούς της οργής του Θεού, γιατί επολιτεύθηκαν σαν να ήταν εχθροί του. Σόδομα και Γόμορα λοιπόν θα καταντήσει και η εποχή μας όταν απομακρύνεται από το θείον αυτό δώρον της διπλής νηστείας της ψυχής και του σώματος.
Το φαγητό είναι εκείνο που στέρησε τον Ησαύ απ’ τα κληρονομικά προνόμια των πρωτοτοκίων και από την αγάπη του πατέρα του.
Το αλόγιστο φαγοπότι του Ισραηλιτικού λαού μετέβαλε την αγάπη του Θεού σε εχθρότητα του Θεού, που με τόσα θαύματα και σημάδια υπερφυσικά τον καθοδήγησε μετά την έξοδο απ’ τη σκλαβιά της Αιγύπτου, στη γη Χαναάν.
Ο προφήτης Ησαΐας κατηγόρησε τον λαόν για κατάχρηση των οινοπνευματοδών ποτών.
Το κρασί και η μέθη διέλυσαν τη φιλία του Ηρώδη προς τον Ιωάννη και τον Ιησούν Χριστόν.
Λοιπόν γνώρισες εκείνους που λόγω της ακρασίας των, έγιναν φίλοι του Θεού.
Ο Άβελ, όχι με το φαγοπότι, αλλά με την εκλεκτή προσφορά του στο Θεό, έγινεν ευχάριστος.
Με τη νηστεία του ο Μωυσής ονομάσθη πιστός φίλος του Θεού.
Με τη νηστεία ο προφήτης Ηλίας σαν φίλος του Θεού ανελήφθη στον ουρανό και οι προφήται γενικώς εγνώρισαν τα μυστήρια του Θεού με αποκαλύψεις που έλαβαν κατόπιν νηστείας.
Ο προφήτης Ησαΐας ύστερα από νηστεία είδε και περιέγραψε τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ.
Ο προφήτης Ιεζεκιήλ εντελώς νηστικός ηξιώθη να γνωρίσει καλά τα πολυόματα Χερουβείμ.
Ο Θεός τόσον τους τρείς παίδας που ερίφθηκαν στο καμίνι της Βαβυλώνος, όσον και τον Δανιήλ στον λάκκο των λεόντων, προφύλαξε σα φίλους επειδή ενήστεψαν για χατίρι του Θεού.
Και ας μην ξεχνάμε ότι ο Μωυσής ήταν εκείνος ο οποίος ενήστεψε κατ’ εξοχήν σαράντα ολόκληρες μέρες όταν ευρίσκονταν πάνω στο όρος Σινά για να πάρει τις εντολές του Αγίου Θεού.
Και τι δε βέβαια δεν θα μπορούσαμε να πούμε ακόμα για την νηστεία.
Οι αμαρτωλοί Νινευΐτες, ενώ ήσαν εχθροί του Θεού, με την νηστεία έγιναν φίλοι του.
Και ο Δαυΐδ από εχθρός, έτσι έγινε φίλος.
Όσοι συνδέονται αμαρτωλά, συνδέοντο αμαρτωλό με την γυναίκαν του Αρείου, εχθρευόταν το Θεό. Απ’ τη στιγμή όμως που εμετανόησε και εταπεινώθη και νήστεψε, τράβηξε την συμπάθεια του Θεού και είπε: «Ηύρον Δαυΐδ τον του Ιεσσαί, άνδρα κατά την καρδίαν».
Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ο υιός του Ζαχαρία, ήταν φίλος του Νυμφίου Χριστού γιατί; γιατί έμεινε μακριά απ’ τον κόσμον στην ερημιά, και για τροφή του εμάζευε ακρίδες και μέλι άγριο.
Και πολλοί άλλοι το ίδιο έκαμαν.
Μπροστά μας έχουμε τη νηστεία, συνεχίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, που σώζει ψυχή και σώμα, γιατί δίδει μια ιδιότυπη ανάσταση και μας ασκεί σε πνευματικούς αγώνες όπως ασκούνται οι αθληταί που αλείφουν τα σώματά τους με λάδι, κατά συμβουλήν των προπονητών και έτσι μπαίνουν στο στίβο.
Η προσευχή και η νηστεία είναι έργον αγγελικόν, είναι η πύλη του ουρανού, είναι μέσον καθαρμού των αμαρτωλών. Η νηστεία δίνει παρρησία για να ατενίζει ο άνθρωπος τον Θεόν, είναι η της καρδιάς καθαρότης, είναι το κεφάλαιο όλων των αγαθών που μας έδωσεν ο Θεός.
Η νηστεία είναι ο αγιασμός της ψυχής, η υγεία του σώματος, του σπιτιού μας η ασφάλεια, ο παιδαγωγός των νέων, ο φύλακας των νηπίων, ο σωφρονισμός των γερόντων, η σεμνότης και η στερεότης του χαρακτήρος της γυναικός.
Όταν μάλιστα μαζί με την προσευχή και την νηστεία βρίσκεται και η ελεημοσύνη και η πίστις, τότε ο θρησκευτικός ο άνθρωπος, ο αγωνιζόμενος χριστιανός, που πιστεύει και εργάζεται για την δοξαν του Θεού, γίνεται πλούσιος πνευματικά.
Ποια η ωφέλεια όταν κανείς νηστεύει αποφεύγοντας να παίρνει ορισμένες τροφές στο στόμα του, τη στιγμή που με τα έργα του γίνεται φονιάς; Γι’ αυτό λοιπόν, να προσέξουμε όπως μαζί με την νηστεία εφαρμόζουμε τις εντολές και καλλιεργούμε τον υπόλοιπον κατάλογον των αρετών.
Αμήν.
1986
Και τι δεν κάμει η νηστεία!
Ξεφουσκώνει το πρήξιμο του θυμού,
μεταπλάσσει την σκληρότητα του φθόνου σε καλοσύνη,
κάνει εγχείριση στους όγκους των ταπεινών επιθυμιών,
αφανίζει τους πυρετούς των αισχρών ηδονών,
διαλύει τις ψευδαισθησίες της κενοδοξίας,
χαρίζει ήσυχον ύπνον σ’ αυτούς που ταράζονται την νύχτα από τις βιωτικές μέριμνες,
καθαρίζει τις ανήθικες φαγάνες από τα μάτια.
Η νηστεία μαθήτευσε κοντά στο Θεό και έχει για επιστήμη της την γιατρειά του ανθρώπου που είναι άρρωστος. Είναι αξία κάθε εμπιστοσύνης. Αυτός ο γιατρός της νηστείας, μετά τη θεραπεία που κάνει, δεν ζητεί ιατρικήν αμοιβήν. Μπορώ να βεβαιώσω, συνεχίζει ο Άγιος, μάλιστα πως πληρώνει τον άρρωστό της. Ζητάς να μάθεις τι μισθό δίνει; Καλόν είναι να μάθεις.
Δίνει λοιπόν για μισθό όχι χρήματα αλλά σώφρονας λογισμούς, δε δίνει χρυσάφι αλλά άγιον βίον.
Δε σωριάζει μπροστά σου ασήμι, αλλά σου παρέχει καθαρότητα ανώτερη από την καθαρότητα του ασημιού στα σωματικά σου μέλη,
δε σου δωρίζει πολύτιμα πετράδια, αλλά κάνει το μυαλό σου να γεννά ευλαβείς λογισμούς.
Δε σου ράβει λαμπρά φορέματα, σε ντύνει όμως με αδιάβλητες σωματικές αισθήσεις.
Στις ανήθικες δίνει για μισθό τη σεμνότητα.
Στους μέθυσους δίνει ξαστεριά στον εγκέφαλο,
τους νωθρούς κάνει δημιουργικούς,
τους φιλαργύρους σπρώχνει στην φιλανθρωπία,
σ’ αυτούς που μισούν τον αδελφό τους, διδάσκει την αγάπη και την φιλοξενία,
και όποιος είναι στενόκαρδος άνθρωπος μαθαίνει με την νηστεία να μακροθυμεί.
Και το μεγαλύτερο που δίνει η νηστεία είναι η νέα ζωή και η ένωσις με τον Θεόν, γιατί πρέπει να ξέρουμε, δεν μπορεί να επικοινωνήσει κανείς με τον Θεόν, αν προηγουμένως δεν πάρει το καθαρτικό φάρμακο της νηστείας.
Οι άνθρωποι της εποχής του Νώε, επειδή ζούσαν έκκλητο βίο, τράβηξαν πάνω τους την φοβερή καταδίκη του κατακλυσμού που τους αφάνισε κυριολεκτικώς,
οι Σοδομίτες, επειδή είχαν βυθιστεί στις αισθησιακές ηδονές, όπως γνωρίζουμε, δέχτηκαν στα κεφάλια τους τους κεραυνούς της οργής του Θεού, γιατί επολιτεύθηκαν σαν να ήταν εχθροί του. Σόδομα και Γόμορα λοιπόν θα καταντήσει και η εποχή μας όταν απομακρύνεται από το θείον αυτό δώρον της διπλής νηστείας της ψυχής και του σώματος.
Το φαγητό είναι εκείνο που στέρησε τον Ησαύ απ’ τα κληρονομικά προνόμια των πρωτοτοκίων και από την αγάπη του πατέρα του.
Το αλόγιστο φαγοπότι του Ισραηλιτικού λαού μετέβαλε την αγάπη του Θεού σε εχθρότητα του Θεού, που με τόσα θαύματα και σημάδια υπερφυσικά τον καθοδήγησε μετά την έξοδο απ’ τη σκλαβιά της Αιγύπτου, στη γη Χαναάν.
Ο προφήτης Ησαΐας κατηγόρησε τον λαόν για κατάχρηση των οινοπνευματοδών ποτών.
Το κρασί και η μέθη διέλυσαν τη φιλία του Ηρώδη προς τον Ιωάννη και τον Ιησούν Χριστόν.
Λοιπόν γνώρισες εκείνους που λόγω της ακρασίας των, έγιναν φίλοι του Θεού.
Ο Άβελ, όχι με το φαγοπότι, αλλά με την εκλεκτή προσφορά του στο Θεό, έγινεν ευχάριστος.
Με τη νηστεία του ο Μωυσής ονομάσθη πιστός φίλος του Θεού.
Με τη νηστεία ο προφήτης Ηλίας σαν φίλος του Θεού ανελήφθη στον ουρανό και οι προφήται γενικώς εγνώρισαν τα μυστήρια του Θεού με αποκαλύψεις που έλαβαν κατόπιν νηστείας.
Ο προφήτης Ησαΐας ύστερα από νηστεία είδε και περιέγραψε τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ.
Ο προφήτης Ιεζεκιήλ εντελώς νηστικός ηξιώθη να γνωρίσει καλά τα πολυόματα Χερουβείμ.
Ο Θεός τόσον τους τρείς παίδας που ερίφθηκαν στο καμίνι της Βαβυλώνος, όσον και τον Δανιήλ στον λάκκο των λεόντων, προφύλαξε σα φίλους επειδή ενήστεψαν για χατίρι του Θεού.
Και ας μην ξεχνάμε ότι ο Μωυσής ήταν εκείνος ο οποίος ενήστεψε κατ’ εξοχήν σαράντα ολόκληρες μέρες όταν ευρίσκονταν πάνω στο όρος Σινά για να πάρει τις εντολές του Αγίου Θεού.
Και τι δε βέβαια δεν θα μπορούσαμε να πούμε ακόμα για την νηστεία.
Οι αμαρτωλοί Νινευΐτες, ενώ ήσαν εχθροί του Θεού, με την νηστεία έγιναν φίλοι του.
Και ο Δαυΐδ από εχθρός, έτσι έγινε φίλος.
Όσοι συνδέονται αμαρτωλά, συνδέοντο αμαρτωλό με την γυναίκαν του Αρείου, εχθρευόταν το Θεό. Απ’ τη στιγμή όμως που εμετανόησε και εταπεινώθη και νήστεψε, τράβηξε την συμπάθεια του Θεού και είπε: «Ηύρον Δαυΐδ τον του Ιεσσαί, άνδρα κατά την καρδίαν».
Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ο υιός του Ζαχαρία, ήταν φίλος του Νυμφίου Χριστού γιατί; γιατί έμεινε μακριά απ’ τον κόσμον στην ερημιά, και για τροφή του εμάζευε ακρίδες και μέλι άγριο.
Και πολλοί άλλοι το ίδιο έκαμαν.
Μπροστά μας έχουμε τη νηστεία, συνεχίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, που σώζει ψυχή και σώμα, γιατί δίδει μια ιδιότυπη ανάσταση και μας ασκεί σε πνευματικούς αγώνες όπως ασκούνται οι αθληταί που αλείφουν τα σώματά τους με λάδι, κατά συμβουλήν των προπονητών και έτσι μπαίνουν στο στίβο.
Η προσευχή και η νηστεία είναι έργον αγγελικόν, είναι η πύλη του ουρανού, είναι μέσον καθαρμού των αμαρτωλών. Η νηστεία δίνει παρρησία για να ατενίζει ο άνθρωπος τον Θεόν, είναι η της καρδιάς καθαρότης, είναι το κεφάλαιο όλων των αγαθών που μας έδωσεν ο Θεός.
Η νηστεία είναι ο αγιασμός της ψυχής, η υγεία του σώματος, του σπιτιού μας η ασφάλεια, ο παιδαγωγός των νέων, ο φύλακας των νηπίων, ο σωφρονισμός των γερόντων, η σεμνότης και η στερεότης του χαρακτήρος της γυναικός.
Όταν μάλιστα μαζί με την προσευχή και την νηστεία βρίσκεται και η ελεημοσύνη και η πίστις, τότε ο θρησκευτικός ο άνθρωπος, ο αγωνιζόμενος χριστιανός, που πιστεύει και εργάζεται για την δοξαν του Θεού, γίνεται πλούσιος πνευματικά.
Ποια η ωφέλεια όταν κανείς νηστεύει αποφεύγοντας να παίρνει ορισμένες τροφές στο στόμα του, τη στιγμή που με τα έργα του γίνεται φονιάς; Γι’ αυτό λοιπόν, να προσέξουμε όπως μαζί με την νηστεία εφαρμόζουμε τις εντολές και καλλιεργούμε τον υπόλοιπον κατάλογον των αρετών.
Αμήν.
