Περί μετανοίας και Ιεράς Εξομολογήσεως

192-α
Ε Κυριακή Νηστειών, 2005

Σήμερα χριστιανοί μου, πέμπτη Κυριακή των νηστειών, η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, που υπήρξε πρότυπον μετανοίας όλων των εποχών από της γεννήσεως του Σωτήρος Χριστού μέχρι και σήμερα. Και ασφαλώς δεν υπάρχει πιο ωφέλιμο κήρυγμα από το κήρυγμα της μετανοίας.

Την μετάνοια την έχουμε όλοι μας ανάγκη, γιατί όλοι μας είμεθα αμαρτωλοί. Από τον Πατριάρχη μέχρι και τον τελευταίο παπαδάκο και ιεροδιάκονο και μέχρι τον τελευταίο καλόγερο μοναχό, όλοι μας έχουμε ανάγκη μετανοίας διότι όλοι μας είμεθα αμαρτωλοί. Άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο είμεθα όμως όλοι μας αμαρτωλοί. Από τους πλανητάρχες της γης, τους αυτοκράτορας και κυβερνήτας των λαών, μέχρι και τον πιο ασήμαντο ανθρωπάκο, τον πιο περιφρονημένο και εγκαταλελειμμένο, τον ανάπηρο και τον ρακένδυτο πολίτη που ζει πάνω στον πλανήτη μας, όλοι τους κι εμείς μαζί έχουμε ανάγκη μετανοίας γιατί όλοι μας είμεθα αμαρτωλοί. Και κάτι ακόμα. Πιο σημαντικό. Από τον πλέον Άγιο, τον αγιότερο άνθρωπο τούτου του κόσμου, μέχρι και τον πιο μεγάλο αμαρτωλό όλοι τους και όλοι μας έχουμε ανάγκη μετανοίας. Οι πνευματικοί και εξομολόγοι θα φύγουν κάποτε, αλλά το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως και μετανοίας μένει. Ο παπα-Στέφανος, δηλαδή εγώ, ο αμαρτωλός, και ο παπά Γιώργης και ο παπα-Πέτρος και ο παπα-Μιλτιάδης από μέσα, κι ο παπα-Κώστας και ο παπα-Δημήτρης και κάθε πνευματικός εν ενεργεία, κάποτε θα φύγουμε απ’ αυτόν τον μάταιον τούτον κόσμον, αλλά το μυστήριον της μετανοίας παραμένει ως κιβωτός σωτηρίας για όλους τους ανθρώπους. Και θα παραμένει μέχρι και της Δευτέρας του Χριστού Παρουσίας, ασφαλώς μαζί με τα υπόλοιπα των μυστηρίων: Βάπτισμα, Χρίσμα, Θεία Κοινωνία.

Αν καλλιεργείς χριστιανέ μου κάθε μέρα, όπως πρέπει, την αληθινή μετάνοια και συντριβή, τότε είσαι Άγιος. Και ρωτώ: Έχουμε όμως αληθινή μετάνοια και δάκρυα παρακλητικά; Αν ναι, τότε μας δίδει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός δύναμιν και εξουσίαν του πατείν επάνω όφεων και σκορπίων και επί πάσαν δύναμιν του εχθρού. Έχεις αληθινή μετάνοια που δεν τη βλέπω; Τότε και τα θηρία θα πέσουν να σε προσκυνήσουν! Όσο όμως ο χριστιανός, ο ορθόδοξος χριστιανός, αλλά και κάθε άνθρωπος παραμένει αμετανόητος αμαρτωλός, τότε και οι πέτρες που πατάει του γίνονται φίδια για να τον φάνε. Και τον τρώνε. Γι’ αυτό και βλέπουμε τόσα δεινά, στα σπίτια, στις οικογένειες, στις κοινωνίες και στα έθνη. Όσο αγιάζεται ο πιστός χριστιανός τόσο και η φύσις γύρω του εξημερώνεται. Κι όσο ο άνθρωπος αμαρτάνει και παραμένει αμετανόητος, τόσο και η φύσις αγριεύει, εξανίσταται και επαναστατεί εναντίον του ανθρώπου. Η φύσις δεν εκδικείται μονάχα όταν καταστρέφουμε το περιβάλλον της, αλλά μας τιμωρεί και όταν αμαρτάνουμε ασυστόλως. Δεν θα μας σώσουν από την ολοκληρωτική καταστροφή του περιβάλλοντος που απλώνεται ολοένα και περισσότερο κάθε μέρα, οι οικολόγοι και τα διάφορα συστήματά τους, τα οικολογικά και τα προγράμματα. Αλλά η μετάνοια. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι, όλοι οι κάτοικοι της γης έχουν αποστατήσει από τον αληθινό Θεό και για Θεό λατρεύουν το μυαλό τους, το χρήμα, τη δύναμη, την εξουσία, το εγώ τους και τόσα άλλα...

Εάν ο Σωτήρας Χριστός, ο Θεάνθρωπος Κύριος δεν είχε συστήσει το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, στον Παράδεισο θα υπήρχαν μόνον οι άγγελοι, τα μωρά παιδιά, τα νήπια και τα μικρά άκακα παιδιά, αυτά που τώρα είναι αγγελούδια στον ουράνιο κόσμο του Παραδείσου. Κι αυτός ακόμη ο μέγας Απόστολος Πέτρος που ηρπάγη έως τρίτου ουρανού και ήκουσεν άρρητα ρήματα εκεί εν τω Παραδείσω, δεν θα ήτο και αυτός τώρα εις τον Παράδεισον μετά τον θάνατό του τον μαρτυρικό, αν δεν υπήρχε το μυστήριο της μετανοίας. Ούτε και η Μαρία η Αιγυπτία θα εγίνετο αυτή που έγινε εάν έμπρακτα δεν έδινε τη μετάνοιά της, σαράντα οκτώ (48) ολόκληρα χρόνια μέσα στην έρημο. Πρώτα βαπτίζεσαι, ύστερα παίρνεις το χρίσμα, μετανοείς και κοινωνείς των Αχράντων Μυστηρίων. Στους αβαπτίστους -μεγάλους αβαπτίστους εννοείται-, προηγείται μετάνοια, η κατήχησις και ακολουθεί το βάπτισμα, το χρίσμα και ύστερα η Θεία Κοινωνία. Το ίδιο ισχύει και για τους αιρετικούς. Για μας όμως τους ορθοδόξους χριστιανούς ισχύει η καλλιέργεια του πνεύματος της καθημερινής μετανοίας μετά συντριβής και πίστεως και ακουλουθεί η Θεία Κοινωνία.

Στην Ιερά Εξομολόγηση προσερχόμεθα κάθε φορά που έχουμε βάρος στη συνείδησή μας από πτώσεις σε θανάσιμα αμαρτήματα ή από παραβάσεις των ευαγγελικών εντολών με τα έργα μας, τα λόγια μας και τις πονηρές μας επιθυμίες. Μπορούμε και συχνότερα να προσερχόμεθα σ’ αυτό το μυστήριο, αλλά αυτό εξαρτάται αποκλειστικά και μόνον από τον χρόνο και την υγεία και τα γεράματα που έχει ο πνευματικός. Θέλετε να το ξαναπώ; Πρώτα-πρώτα δεν ξέρετε να εξομολογείσθε! Γι’αυτό αρκείστε στην πολυλογία και δεν είστε ακριβείς στο να ανοίξετε την πληγή σας για να την κλείσει ο Θεός. Διότι ο Θεός κάνει τη δουλειά. Ο Θεός συγχωρεί, όχι ο παπάς. Αυτός απαλλάσσει, ο Θεός απαλλάσσει, τον άνθρωπο από το βάρος και τις ενοχές της αμαρτίας και όχι ο παπάς. Ο Θεός είναι ο Σωτήρας, δεν είναι ο ιερεύς. Ο ιερεύς είναι ο διάκονος μονάχα των αγίων μυστηρίων, ο σερβιτόρος που σερβίρει τη Θεία Χάρη όταν χρειαστεί. Αν μαθαίναμε λοιπόν να εξομολογούμεθα σωστά αναλαμβάνοντας όλες τις ευθύνες επάνω μας, και όχι να τις μεταβιβάζουμε κάθε φορά στον άλλον, και να εξομολογούμε πότε τον άντρα μας, πότε τη γυναίκα μας, πότε το παιδί μας, πότε το θείο μας, πότε τη νύφη μας, πότε την πεθερά μας, πότε τον έναν, πότε τον άλλον! Η ψυχή μας θα απαλλάσσετο πλήρως και αμέσως από το βάρος και τις ενοχές και σαν κατάλευκο περιστέρι θα πετούσε στους ουρανούς και θα το αισθανόσασταν αυτό!

Γι’ αυτό χριστιανοί μου, ας δοξάσουμε το Θεό που μας παρέδωσε ιδρύοντας το σωτήριο αυτό μυστήριο, που μας ανοίγει την πόρτα του Παραδείσου, τη θύρα της Βασιλείας των Ουρανών. Στον οποιοδήποτε αμαρτωλό παπά, βάζεις το κεφάλι σου κάτω από το πετραχήλι του, εξομολογούμενος τις αμαρτίες σου, αμέσως συγχωρείσαι και απαλλάσσεσαι μια για πάντα από τα κρίματά σου. Εκείνο που μετράει είναι η μετάνοια. Το «έκλαυσε πικρώς» του Αποστόλου Πέτρου αποτελεί την έμπρακτη απόδειξη της μετανοίας. Έτσι τα δάκρυα της μετανοίας είναι το δεύτερο λουτρό βαπτίσματος που μπορεί να επαναληφθεί εβδομηκοντάκις επτά, δηλαδή χιλιάδες φορές και κάτω πάντοτε από το πετραχήλι του πνευματικού ιερέως.

Καλλιεργείται επίσης η μετάνοια όταν γίνεται καθημερινό αίτημα στην προσευχή μας, για να μας τη χαρίζει ο Θεός μαζί με την κατάνυξη, τη συντριβή και τα παρακλητικά δάκρυα. Με μεγάλη ευκολία τρέχουν όλοι οι χριστιανοί (τους βλέπουμε όλοι οι Έλληνες-και οι πλέον αδιάφοροι) στους γάμους πρώτοι, στις βαπτίσεις πρώτοι...α....κοινωνικές εκδηλώσεις είναι! Ακόμα τρέχουν και στις κηδείες, καλά κάνουν ...και στα χωριστά μνημόσυνα. Αλλά μην τους πεις όμως για εκκλησιασμό και Θεία Λειτουργία κάθε Κυριακή και μεγάλες γιορτές. Μην τους πεις για την Ιερά Εξομολόγηση, γιατί είναι τελείως αρνητικοί. Αρκετοί μάλιστα είναι και θεομάχοι γιατί πολεμούν και βλασφημούν τα θεοσύστατα αυτά μυστήρια. Τα τελευταία 30 χρόνια (γιατί τα ζω αυτά γι’ αυτό σας τα λέω) και ειδικότερα την τελευταία δεκαετία, πολεμούνται, κατατρέχονται, διαβάλλονται, κατασυκοφαντούνται και περιφρονούνται όλα τα μυστήρια της Εκκλησίας μας ...και τα επτά. Και η Θεία Λειτουργία με τη Θεία Κοινωνία και το Βάπτισμα και το Χρίσμα, ο Γάμος, η Ιερωσύνη, το Ευχέλαιο και πιο πολύ βαράνε την Ιερά Εξομολόγηση. Γιατί; Διότι πρώτον επικρατεί άγνοια -τελεία άγνοια. Οι χριστιανοί μας εδώ στην πατρίδα μας, σχεδόν όλοι, δηλαδή το ενενήντα εννιά τοις εκατό (99%) δεν γνωρίζουν τι ακριβώς πιστεύουν. Αυτό το βλέπω και στην Ιερά Εξομολόγηση. Και όχι μόνο δεν γνωρίζουν αλλά και δεν θέλουν να μάθουν. Πεισματικά αρνούνται να μάθουν και αδιαφορούν- «ωχ καημένε παράτα με». Δεύτερος λόγος είναι η παραπληροφόρησις και η ημιμάθεια γύρω από τα θέματα της πίστεως, των ιερών κανόνων και των παναγίων μυστηρίων της Εκκλησίας, τα οποία (η παραπληροφόρησις και η ημιμάθεια δηλαδή) οδηγούν σε παρεξηγήσεις, σε θρησκοληψίες, σε δεισιδαιμονίες, στις πλάνες και τέλος στις αιρέσεις. Τρίτος λόγος είναι η θεομαχία με τρόπους καθαρά συκοφαντικούς και διαβολικούς μέσα από το οργανωμένο κακό των τηλεοράσεων, ραδιοφώνων, εφημερίδων, περιοδικών, διαλέξεων και άλλων σατανικών μέσων. Τέταρτος λόγος (αυτόν δεν μπορούμε να μην τον πούμε -θα τον πούμε γιατί υπάρχει) είναι η δική μας κακή συμπεριφορά. Είναι το δικό μας κακό παράδειγμα, ελαχίστων, μερικών, ευτυχώς ολίγων κληρικών παντός βαθμού, επισκόπων, πρεσβυτέρων και διακόνων και μερικών μοναχών. Αυτό σημαίνει ότι και εμείς δίδουμε έστω και ελάχιστες φορές αφορμές που κλονίζουν την πίστη στις αδύνατες ψυχούλες. Παραταύτα τα άγια μυστήρια, με πρώτη την μετάνοια, έχουν την παντοδυναμία του Θεού και σώζουν τον άνθρωπο που προσέρχεται σ’ αυτά με πίστη.

Χριστιανοί μου, το κήρυγμά του ο Χριστός το άρχισε στον κόσμο με την μετάνοια. Μετανοείτε φώναξε και το επαναλάμβανε χιλιάδες φορές. «Μετανοείτε. Ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών». Και για μας έρχεται κάθε φορά που θα πεθάνουμε. Γι’ αυτό και εμείς, όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί, όντες αμαρτωλοί, τη μετάνοια οφείλουμε να καλλιεργούμε μέχρι το τέλος της ζωής μας. Ευτυχώς που οι πνευματικοί στην πατρίδα μας είναι περισσότεροι από χίλιοι και μπορούν με ευκολία οι χριστιανοί να προσέρχονται αν έχουν μέσα τους αληθινή μετάνοια και συντριβή και ομολογήσουν τις αμαρτίες τους και πάρουν επάνω τους την ευθύνη, όποιος κι αν είναι αυτός ο παπάς, όσο κι αμαρτωλός κι αν είναι! Σου έβαλε το πετραχήλι στο κεφάλι, σου είπε «λελυμένος και συγκεχωρημένος»...άγγελος μπαίνεις στον ουρανό!!! Άγιος σαν τους μεγάλους αγίους, μάρτυρας σαν τους μάρτυρας. Όχι και τρέχετε πίσω από τις φήμες. Ξέρετε πόσο κακό μας κάνουν αυτές οι φήμες;

Μια δε ευχή τώρα τη Μεγάλη Σαρακοστή και μάλιστα στους κατανυκτικούς εσπερινούς καταλήγει ο ιερεύς με την εξής παράκληση σε μια ευχή: «και ημάς, πάντας ημάς (τους ορθοδόξους εννοείται χριστιανούς) εν μετανοία και εξομολογήσει παράλαβε ως αγαθός και φιλάνθρωπος και ελεήμων Θεός». Είθε αυτό να γίνει σε όλους εμάς μια ευλογημένη πραγματικότητα.

Αμήν.