Μερικά αίτια στή γέννηση τών παθών καί η καταπολέμησίς τους

216-β
Γ' Χαιρ., 2005

Χαίρε φλογός παθών απαλλάττουσα,
δηλαδή Χαίρε Υπεραγία Θεοτόκε, που νεκρώνεις με τις πρεσβείες σου τον άνθρωπο από την φλόγα των παθών.
Χριστιανοί μου, από τότε που αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε τον εαυτόν μας μέχρι σήμερα, στην όποια ηλικία και αν είμεθα, παιδιά, νέοι, μεσήλικες και γερόντια, διαπιστώνουμε με λύπη ότι μας πολεμούν συνεχώς κάθε μέρα, πολλών ειδών πάθη.
Πριν από κάθε ορθρινό ή εωθινό Ευαγγέλιο, όπως και στις παρακλήσεις ψάλουμε το γνωστό σε όλους μας «εκ νεότητός μου πολλά πολεμεί με πάθη». Από μωρά δηλαδή μας πολεμούν τα πάθη, που είναι και οι αρρώστιες της ψυχής.
Όπως κάθε αρρώστια έχει τις εκδηλώσεις της, πυρετό, πόνο, ζάλη, εμετούς, εξανθήματα, πύον, και χίλια δυο άλλα, έτσι και τα πάθη έχουν και αυτά τις εκδηλώσεις τους. Εκδηλώνονται δηλαδή ως κακές επιθυμίες, ως διεστραμμένες ορμές, ως πονηρές συνήθειες και ως κακές έξεις.
Κάθε άνθρωπος που γεννιέται σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο, γεννιέται με τη ροπή προς το κακό. Με κλίση προς το κακό και την αμαρτία. Η Αγία Γραφή μας βεβαιώνει λέγοντας ότι ο άνθρωπος εκ νεότητος ρέπει προς τα πονηρά, δηλαδή από της γεννήσεώς του. Φωλιάζουν μέσα μας τα πάθη σαν τους σπόρους που φυτεύονται στη γη. Κάποτε φυτρώνουν αυτοί οι σπόροι, και κάτω από κατάλληλες καιρικές συνθήκες και με τις φροντίδες και τις περιποιήσεις των γεωργών φυτρώνουν, μεγαλώνουν, γιγαντώνουν και δίνουν τους καρπούς των. Το ίδιο συμβαίνει και με την ποικιλία των διαφόρων αδυναμιών και κακών κλίσεων που έχουμε μέσα μας, από τη γέννησή μας. Τις περισσότερες φορές αυτά τρέφονται και μεγαλώνουν και γίνονται πάθη, από μας τους ίδιους τους γονείς προς τα παιδιά μας, που τους δίδουμε το κακό παράδειγμα. Όσο πικρή και αν είναι αυτή η αλήθεια, πρέπει να λέγεται, πρέπει να ακούγεται, πρέπει να διαλαλείται. Ότι τις περισσότερες φορές για τα πάθη των παιδιών μας φταίμε εμείς οι γονείς.
Άλλοτε πάλι οι γονείς μεν είναι ευσεβείς, αλλά έχουν κάποιες αδυναμίες και ιδιαιτερότητες προς τα παιδιά τους, και έτσι ανέχονται τα μικρά τους στραβά κουσούρια, είναι πέρα από κάθε μέτρο επιεικείς, προσφέρουν με αφθονία και αδιακρισία τα υλικά αγαθά, και δεν ελέγχουν μετά σοβαρής αυστηρότητος και τις πλέον μικρές αλλά πικρές παρεκτροπές.
Άλλοι πάλι από τους γονείς είναι πολύ νευρικοί, πολύ θυμώδεις, με πολλές φωνές, και αδιάκριτες ξυλιές και άλλοι πάλι είναι τελείως αδιάφοροι.
Μερικοί, το ακούω με φρίκη αυτό στην Ιερά Εξομολόγηση, παίρνουν οι ίδιοι τα παιδιά τους από το χέρι και τα οδηγούν στην αμαρτία. Τα μαθαίνουν την κακία, την πονηριά, το ψέμα, τη διαφθορά, την κλοπή και χίλια δυο άλλα μύρια κακά.
Υπάρχουν και μερικοί κακοί μπαμπάδες, πατέρες, που όλα τα στραβά τα ρίχνουν στις γυναίκες τους ενώ η κυρίως αιτία είναι η αναισθησία τους.
Υπάρχει που υπάρχει το κακό μέσα στις παιδικές ψυχούλες, και αντί να καλλιεργήσουμε το καλό, το αγαθό, το θεοσεβές, δηλαδή την θεοσέβεια και την αρετήν, εμείς με την όλη μας διαγωγή, τρέφουμε τις αδυναμίες τους, τα κάνουμε πάθη και τα οδηγούμε στην καταστροφή. Και όλα αυτά στην παιδική ηλικία. Τα βλέπουμε!
Ξέρετε πόσα παίρνουν τα παιδιά των έξι μηνών, του ενός έτους, των δύο, των τρία, των πέντε… Μέχρι κάποια ηλικία ας πούμε δέκα ετών, από κεί και ύστερα, μετά από αυτήν την ηλικία δηλαδή, αρχίζει να αποκτά το παιδί την δική του κρίση, αν και την έχει πολύ πιο νωρίς, αλλά ας την βάλουμε εμείς αυτήν την ηλικία μετά τα επτά και τα δέκα, διότι τότε διαβάζουμε και την ευχή που αποδίδει ευθύνη στο παιδί, «Ο Θεός των πνευμάτων και πάσης σαρκός …», αυτή η ευχή διαβάζεται ως συγχωρητική ευχή, των κεκοιμημένων μετά την ηλικία των επτά ετών.
Το παιδί λοιπόν με την δική του κρίση, κάνει τις δικές του επιλογές, και έχει πλέον και τις δικές του ευθύνες. Αλλά ότι κακό ή καλό σπείραμε, αυτό και θα θερίσουμε. Αυτό θα θερίσουν και τα παιδιά που μεγαλώνοντας, ποιος το ξέρει, ή θα γιγαντώσουν ακόμα τα πάθη τους, ή θα τα σμικρύνουν και θα τα εξαφανίσουν, με τον πνευματικό αγώνα που θα κάνουν μέσα από την Ορθόδοξη Παράδοση και Εκκλησία, με την συμμετοχή τους, στα Πανάγια σωστικά μυστήρια, με την τήρηση των Ευαγγελικών εντολών, με την καλλιέργεια των θειοτάτων αρετών, μετά φόβου Θεού πίστεως και αγάπης, εργαζόμενοι το έργον της σωτηρίας, μετά συντριβής και μετανοίας.
Δυστυχώς χριστιανοί μου, δυστυχώς λέω, όλοι μας έχουμε κλίσεις, αδυναμίες, ελαττώματα και πάθη που μας ταλαιπωρούν και μας βασανίζουν καθημερινά, αναστατώνουν τα νεύρα μας, ανακατεύουν τα σωθικά μας, ποτίζουν το μυαλό μας, ερεθίζουν τις αισθήσεις μας και στο τέλος μας κολάζουν. Άλλοτε πάλι έρχονται στιγμές εξάψεως, και από ασήμαντες αφορμές φουντώνουν τα πάθη ακόμα πιο πολύ, μας τυλίγουν σαν φλόγες και καταστρέφουν την ειρήνη μέσα στην ψυχή. Την αγάπη μεταξύ των συζύγων, μεταξύ των αδελφών, και των συγγενών. Αφαιρούν την ασφάλεια και την σιγουριά απ’ τα παιδιά μας, γκρεμίζουν την οικογενειακή ευτυχία, χαλάνε μακροχρόνιες φιλίες, εκμηδενίζουν κάθε πνευματική προσπάθεια για πρόοδο και για σωτηρία. Τα πάθη δεν καταστρέφουν μόνον προσωπικά, τον κάθε άνθρωπο χωριστά, αλλά στην έξαψή τους όπως είπαμε, δεν διαλύουν μόνον την οικογένεια, αλλά ακόμα και ολόκληρες κοινωνίες, λαούς και έθνη.
Χαίρε φλογός παθών απαλλάττουσα. Η εικόνα αυτή των πυρίνων φλογών, που χρησιμοποιείται από τους Χαιρετισμούς, είναι πολύ χαρακτηριστική. Την έχουμε δει και με τα μάτια μας, όπως η πυρκαγιά, όταν απλώνεται στο δάσος, τυλίγει με τις φλόγες της τα πάντα, και αφήνει πίσω της σεληνιακό τοπίο στάχτης και ολοκληρωτικής καταστροφής, έτσι γίνεται και με την φλόγωση των παθών. Απλώνεται πρώτα στο νού μας, τον οποίον θολώνει και σκοτίζει, και κατόπιν στην καρδιά μας, προκαλώντας αφόρητη κατάσταση, πριν ξεθολώσει.
Τα παραδείγματα θα τα πάρουμε από τον ίδιον τον εαυτόν μας, όταν τον βλέπουμε κάτω από την επίδραση των διαφόρων παθών. Θρέφεις μια φωτιά; Συντηρείς αυτήν και μεγαλώνει. Τρέφουμε τα πάθη μας; Και αυτά μεγαλώνουν, φουντώνουν και στο τέλος καταστρέφουν. Τα τρέφουμε τα πάθη μας θα πει ότι ικανοποιούμε τις αμαρτωλές μας επιθυμίες. Και όσον τις ικανοποιούμε, τόσον και περισσότερο αυξάνονται αυτές οι επιθυμίες. Έτσι η αμαρτωλή επιθυμία σιγά σιγά καθίσταται ψύχωση, μανία, και καταλήγει στην αιχμαλωσία, την εξάρτηση και τέλος στον θάνατο και στον αιώνιον θάνατον.
Και όταν κάποιος δεν μπορεί άμεσα να ικανοποιήσει το πάθος του στην αρχή λυπάται, αδημονεί, στεναχωρείται, μελαγχολεί. Είναι νευρικός. Ύστερα αρχίζει να οργίζεται, να θυμώνει, να βρίζει και να δημιουργεί άσχημες σκηνές, στο σπίτι, στη δουλειά, στην κοινωνία. Και αν και τώρα δεν ικανοποιήσει το πάθος του, τότε ολοκληρώνει την αυτοκαταστροφή του, και γίνεται μέχρι και ψεύτης, κλέφτης, ακόμα και φονιάς, χωριστά ότι ξεπουλάει τα πάντα απ’ το σπίτι του, για να μην μπούμε σε άλλες λεπτομέρειες.
Και τώρα μπαίνει το ερώτημα, σώζεται αυτός ο άνθρωπος; Δόξα τω Θεώ σώζεται. Και σώζεται από τον Σωτήρα, τον Κύριό μας, τον Ιησού Χριστό, που ήλθε στον κόσμο για να τον σώσει και όχι για να τον κρίνει. «Εγώ ήλθον για να σώσω τον κόσμον, και όχι για να τον κρίνω».
Με την πίστη, την μετάνοια, την προσευχή και τα Πανάγια Μυστήρια, μπορούμε όλοι μας να ελευθερωθούμε σιγά σιγά από τα πάθη, να ειρηνεύσουν οι λογισμοί μας, να φωτισθεί ο νους μας και το μυαλό μας, να καθαρισθούν οι αισθήσεις μας, να ξαναζωντανεύσουν και να αναζωογονηθούν όλες οι ψυχικές μας δυνάμεις. Η προαίρεσή μας είναι να κατεργασθούμε μετά φόβου και τρόμου την σωτηρία μας, ακολουθώντας τον δρόμον του Σταυρού και της θυσίας.
Η ξεδιάντρωπη προβαλλομένη σαρκολατρεία, τα φοβερά έκτροπα των τηλεοράσεων, ο πάνδημος υλιστικός τρόπος ζωής των ημερών μας, και η κατάλυσις των αξιών της Ευαγγελικής διδασκαλίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που συντελούν στο να εξάπτωνται στο έπακρον τα ακατανόμαστα πάθη.
Έτσι παρασύρονται και πέφτουν σε μεγάλες αμαρτίες οι χριστιανοί στην πατρίδα μας υπερκαλύπτοντες και αυτόν ακόμη τον ___.
Αλλά όπως όμως ο Πανάγιος Θεός, προστάτεψε τους τρείς παίδας μέσα στην κάμινο του πυρός με θαυματουργικό τρόπο, και το επαναλαμβάνομε αυτό κάθε φορά που ψάλουμε τον κανόνα του Ακαθίστου Ύμνου, έτσι και όλους εμάς, που ζούμε μέσα στην κόλαση της φωτιάς, της αμαρτωλής και ξεδιάντρωπης εποχής μας, μπορεί να μας προστατεύσει ο Θεός με πολλούς τρόπους αρκεί εμείς να το θελήσουμε.
Η θέλησίς μας, η θέλησή σου, και η θέλησή σου και η θέλησίς μου, δηλαδή η καλή μας προαίρεσις είναι αυτή και μόνη που θα μας οδηγήσει στην αληθινή μετάνοια. Και μετά της μετανοίας θα ζωντανέψει η πίστις μας, θα ενεργοποιηθεί η αγάπη προς τον Θεόν και τον πλησίον. Θα πολλαπλασιασθεί η προσευχή μας, και το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με» δεν θα λείψει από τα χείλη, από το νου και απ’ την καρδιά. Θα πυκνώσει η συμμετοχή μας στη Θεία Λατρεία και στα λοιπά μυστήρια, και δεν θα πηγαίνουμε μόνον τρείς και πέντε φορές το χρόνο στην εκκλησία. Θα αρχίσει η μελέτη των Αγίων Γραφών και των καλών άλλων βιβλίων και δη βέβαια των Πατέρων της Εκκλησίας, και θα αυξηθεί και το συναίσθημα της αμαρτωλότητός μας και όλα θα πάρουν τον δρόμο για την σωτηρία. Στην αποδυνάμωση των παθών, και το σβήσιμο της αντιπάλου φλόγας των κακιών και πονηριών μας, θα συντελέσουν τα μέγιστα οι πρεσβείες της Υπεραγίας Θεοτόκου. Σ’ αυτήν καταφεύγουμε για να σβεστούν τα πεπυρωμένα βέλη του πονηρού τα καθ’ ημών δολίως κινούμενα.
Στην Παναγία μας λοιπόν θα προστρέχουμε όταν μας κυκλώνουν οι πειρασμοί. Στην Παναγία μας θα γονατίζουμε για όλα μας τα προβλήματα, τα βάσανα και όλους τους πειρασμούς και τις θλίψεις της ζωής.

Χριστιανοί μου, η μόνη ασφαλής οδός προς τον Χριστό τον Σωτήρα μας είναι η μεσιτεία της Παναγίας Μητρός Του, της Θεοτόκου. Διότι είναι η μόνη που σβήνει με τις πρεσβείες της και τις μεσιτείες της, τις φλόγες των παθών. Γι’ αυτό ακριβώς και ξανά και πάλι ξανά, θα κραυγάσουμε θριαμβευτικά
«Χαίρε φλογός παθών απαλλάττουσα»,
Αμήν