Πώς ενεργεί η αγάπη

229-δ
Κυρ. Α' Λουκά. 15.11.2009



Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου, εξ όλης της ψυχής σου, και εξ όλης της καρδίας σου, και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου.
Βρέθηκε ένας Νομικός, να ρωτήσει εκεί τον Κύριο, πώς θα κερδίσει την Βασιλεία των Ουρανών, και εκείνος του είπε «τας εντολάς οίδας».
Και οι πρώτες δύο βασικές εντολές, είναι μία αυτή, η οποία αναφέρεται στην ολοκληρωτική αγάπη και δόσιμο στο Θεό,
και το αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν.
Και εκείνος, για να δικαιολογήσει τον εαυτόν του, γιατί πήγε να Τον πειράξει τον Κύριο, έτσι λέει, «Νομικός τις πειράζων τον Κύριον», λέει «ποιος είναι ο πλησίον μου;», και αναφέρεται κατόπιν εν συνεχεία στην παραβολή του καλού Σαμαρείτου. Αυτήν την παραβολή την έχουμε αναλύσει τώρα, τριάντα χρόνια. Θα το δούμε κάπως αλλιώς το θέμα σήμερα.

Μια ψυχή, χριστιανοί μου, δεν θα πούμε ούτε αν είναι άνδρας, ούτε αν είναι γυναίκα, ψυχή θα την αποκαλούμε, ένα βράδυ θέλησε να κάνει νοερά προσευχή, όσο μπορούσε καλύτερα, επαναλαμβάνοντας από μέσα της νοερά, με τον ενδιάθετο λόγο, το "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με", "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με".
Ξαφνικά διέκοψε όμως την προσευχή, -κι είναι λάθος αυτό,- και αναρωτήθηκε ποια η διαφορά, το να λες την ευχή με όλη σου την ψυχή, από το να λες με όλη σου την καρδιά. Ποία η διαφορά; Γιατί λέει και αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου, εξ όλης ψυχής σου, και εξ όλης καρδίας σου. Κάνει έναν δηλαδή διαχωρισμό ο Θεός. Η ψυχή τώρα. Η ψυχή είναι το πνευματικό και το νοερό μέρος του όλου ανθρώπου. Είναι το πνεύμα του. Είναι το κατ’ εικόνα του Θεού. Αυτό είναι η ψυχή.
Και επειδή ακριβώς είναι το κατ’ εικόνα του Θεού, πρέπει να τείνει και να πορεύεται πάντοτε προς τον Δημιουργόν του. Αυτό σημαίνει κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση. Μας πορεύει, μας φτιάχνει, μας δημιουργεί ως προς την ψυχή με την δική Του την εικόνα, πού την βλέπουμε όμως την δική Του την εικόνα, για να πούμε ότι και η δική μας η ψυχή είναι πλασμένη κατ’ εικόνα Θεού; Τη βλέπουμε αυτή την εικόνα, την οποίαν και πρέπει να μοιάσουμε, στο πρόσωπον του Ιησού Χριστού. Εδώ είναι η εικόνα Του, ζωγραφισμένη. Ιστορημένη είναι μέσα στην Αγία Γραφή και σε όλα τα ιερά βιβλία της Εκκλησίας μας. Γι’ αυτό και η εντολή είναι «μιμηταί Χριστού γίνεσθε». Άρα λοιπόν, αυτή είναι η πορεία μας. Να μοιάζουμε με τον Χριστό, και αυτός που προσπαθεί να μοιάσει με τον Χριστό επί της γης, ήδη πορεύεται και προς το καθ’ ομοίωσιν του Αγίου Θεού.
Η καρδιά του; Τι είναι η καρδιά του; Γιατί την ξεχωρίζει; Θα πούμε γιατί την ξεχωρίζει. Κατά πρώτον λόγον η καρδιά είναι κέντρον όχι μόνον της ψυχής αλλά και του όλου ανθρώπου. Έχουμε πει και άλλοτε σε πολλά κηρύγματα, δεν ξέρω πόσοι θα θυμάστε, ότι η καρδιά είναι κέντρον φυσικόν. Γιατί είναι φυσικόν; Διότι αυτή στέλνει το αίμα, το υγιές αίμα, μέχρι τον τελευταίο ιστό του σώματος, μέχρι το τελευταίο κύτταρο του σώματος, και έτσι υπάρχει και διατηρείται η ζωή στον άνθρωπο. Έσπασες την καρδιά; Διέκοψες την λειτουργία της; Πέθανες! Χωρίστηκε αμέσως η ψυχή, φεύγει από το σώμα, και πορεύεται στο δρόμο που διάλεξε μόνη της. Αυτό είναι λοιπόν. Είναι κέντρον φυσικόν. Η καρδιά, το λέει και η ιατρική μας επιστήμη.
Είναι όμως και κέντρον παραφυσικόν, κάτι δηλαδή που δεν είναι ευχάριστο. Και αυτό μας το βεβαιώνει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός στο Ευαγγέλιον του Ματθαίου μάλιστα, τον οποίον αύριο ως Ευαγγελιστή εορτάζουμε. Λέει ο Κύριος μέσα σ’ αυτό το Ευαγγέλιο, στο δέκατο πέμπτο κεφάλαιο: Εκ της καρδίας του ανθρώπου εξέρχονται διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι, πορνείαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρία, βλασφημία. Αυτές είναι οι λέξεις του Κυρίου μας. Αυτό σημαίνει ότι κυριαρχείται και κυριεύεται από τα πάθη της κακίας η καρδιά μας, της πονηρίας, της μοχθηρίας, του μίσους, της φιλαργυρίας, της υπερηφάνειας, της κενοδοξίας, της αρχομανίας, που την βλέπουμε στις ημέρες μας πολύ, της υπεροψίας και πολλών άλλων παθών και αδυναμιών. Όλα αυτά όμως, όλα αυτά τα πάθη δηλαδή, τα οποία τα απαριθμήσαμε προηγουμένως, χρειάζεται να φύγουν από τον εαυτό μας, και αυτή η φυγή, αυτό το καθάρισμα, λέγεται και «κάθαρσις εκ των παθών». Και αυτό πρέπει να γίνεται μέσα από έναν καθημερινό πνευματικό αγώνα που πρέπει να κάνει ο κάθε χριστιανός χωριστά. Και για τον εαυτόν του και για τους άλλους που είναι δίπλα του.
Η καρδιά όμως πέρα από το που είναι κέντρον παραφυσικόν, διότι απ’ αυτής εξέρχεται κάθε είδους βρωμιά, είναι και κέντρον υπερφυσικόν. Δεν ήτανε, έγινε, πότε έγινε κέντρον υπερφυσικόν; Μετά το Άγιον Βάπτισμα. Τότε εδρεύει μέσα η Χάρις του Αγίου Θεού. Το βεβαιώνει βέβαια ο Θεός όταν μας λέγει ότι η Βασιλεία των Ουρανών εντός ημών εστί, γι’ αυτό και τονίζεται και ξανατονίζεται το «καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί ο Θεός». Καρδίαν καθαράν. Δηλαδή να είναι καθαρισμένη απ’ τα πάθη για να μπορούμε να αισθανόμεθα την Χάριν του Αγίου Πνεύματος μέσα μας. Και την αισθανόμεθα αυτή την χάριν, όταν είμαστε πολύ προσεκτικοί και πολύ συγκεντρωμένοι στη Θεία Λειτουργία ή στην κατ’ ιδίαν προσευχή στο σπίτι μας. Εδώ όμως πολύ περισσότερο. Διότι εδώ θα πάρουμε την Χάριν του Τριαδικού Αγίου Θεού που προέρχεται από τον καθαγιασμόν των Τιμίων Δώρων για όσους δεν κοινωνήσουν. Εκείνοι δε που θα κοινωνήσουν, θα πάρουν έτι περισσότερον για να καταλάβουν όντως, -αν το καταλάβουν και πόσοι θα το καταλάβουν,- ότι όντως η καρδιά είναι κέντρον υπερφυσικόν, όπου μέσα βασιλεύει το φώς το ανέσπερον του Αγίου Θεού. Και για να αγαπήσουμε λοιπόν τον Θεόν, εξ όλης ψυχής και εξ όλης καρδίας και εξ όλης ισχύος και εξ όλης διανοίας, πρέπει αυτό να το ζητούμε συνεχώς μέσα από την καθημερινή μας προσευχή και αυτό το θέλουν και αυτό το έλεος να το θέτουμε σε πράξη με συμμετοχή στα Πανάγια Σωστικά Μυστήρια, ήδη αναφέραμε τη Θεία Κοινωνία, την Θεία Λατρεία, την Ιερά Εξομολόγηση, την προσευχή, τη μελέτη, και την τήρηση των Ευαγγελικών εντολών του Αγίου Θεού.

Έτσι λοιπόν, η προσευχομένη αυτή ψυχούλα, που αναφέραμε, προσηύχετο λοιπόν εξ όλης ψυχής, δηλαδή με όλο το ψυχοσωματικό της είναι, και εξ όλης καρδίας, με όλη τους την καρδιά, ως κέντρον όπως είπαμε υπερφυσικόν του όλου ανθρώπου, έχουσα από το κέντρο της την βοήθεια και την συνδρομή της Θείας Χάριτος. Έσωθεν. Από δω έρχεται η βοήθεια. Από δω έρχεται η δύναμις. Από δω έρχεται η Θεία Χάρις. Από δω ξεπηδά. Και όλοι μας την έχουμε αυτήν την Θείαν Χάριν. Έστω κι αν δεν το καταλάβαμε αυτό ποτέ στη ζωή μας.
Χωρίς τη Θεία Χάρι και την δωρεά του Αγίου Πνεύματος κανένα έργο δεν κατορθώνεται από τον άνθρωπον. «Ανευ εμού», λέει, «ου δύνασθε ποιείν ουδέν». «Ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ», μέσα στην καρδιά. Αυτός παράγει έργον.
Ταυτόχρονα η ψυχή προσεύχεται και εξ όλης της διανοίας. Δηλαδή; Με όλες τις διανοητικές, λογικές δυνάμεις. Η διάνοια, που είναι όργανο της ψυχής, έχει και αυτή όργανο το μυαλό μας. Το μυαλό μας έχει και τον λόγον, το μυαλό μας έχει και την κριτική δύναμη, την ικανότητα να διακρίνει το καλό απ’ το κακό, να σκέπτεται και να αποφασίζει τι θα κάμει στη ζωή. Αν θα κάμει το άλφα ή αν θα κάμει το βήτα. Τι στάση θα κρατήσει επιτέλους; Αυτές τις δυνάμεις τις παίρνει κατόπιν ο ηγεμόνας νους, το νοερό μέρος αυτό της διανοίας που είναι το κατ’ εικόνα του Αγίου Θεού, και το θέτει σε πνευματικό συναγερμό για να υπηρετήσει την εσωτερική εργασία της προσευχής και της Θείας Κοινωνίας.
Λέγει όμως «και εξ όλης της ισχύος». Δηλαδή με όλη της την δύναμη. Ποια δύναμη; Την δύναμη της θελήσεως και της ακαταμάχητης προαιρέσεως. Χωρίς αυτά τα δυο ο άνθρωπος δεν καταφέρνει απολύτως τίποτα. Χρειάζεται η προαίρεσις. Χρειάζεται και η θέλησις. Και για την προσέγγυσή μας στο Θεό, και για να κτυπήσουμε το κακό, και για να καλλιεργήσουμε την αρετή.

Έτσι λοιπόν συνειδητοποίησε η προσευχομένη ότι όλος ο ψυχοσωματικός κόσμος πρέπει να δίδεται στην προσευχή όπως την έκαμε με το όνομα του Ιησού Χριστού, με το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με».
Λέγοντας λοιπόν ένα βράδυ αυτού, αυτού του είδους την προσευχή, έκανε αυτούς τους συλλογισμούς. Ε, αυτούς τους συλλογισμούς έπρεπε να τους κάνει εκτός προσευχής. Όχι κατά την διάρκεια της ευχής, παρόλον που όσα σκέφτηκε ήταν πολύ αγαθά. Αλλά όταν λέμε την ευχή, δεν σκεπτόμαστε τίποτα. Ούτε το κακόν, ούτε το καλόν. Ούτε τα ιδιώματα του Θεού, ούτε τα ιδιώματα του ανθρώπου, τίποτα απολύτως. Ούτε τον απλόν μετεωρισμόν. Όλη η προσοχή είναι στραμμένη στην προσευχή.

Ξαφνικά λοιπόν, εκεί που έλεγε αυτήν την προσευχούλα, ένοιωσε ένα φοβερό μεγάλο κατάμαυρο χταπόδι, τόσο πολύ μεγάλο, όσο ήταν και οι διαστάσεις του σώματός της, να κολλάει επάνω της και να τη σφίγγει ολόκληρη ψυχοσωματικά. Ένοιωθε δηλαδή να ακουμπάει όχι μόνον εξωτερικά στο σώμα, αλλά και μέσα της, στην ψυχή της. Να κολλάει στο μυαλό της. Να κολλάει στο νου. Να κολλάει στην καρδιά. Σε όλο το ψυχοσωματικό της είναι. Μαζί με το ολοκληρωτικό αυτό τύλιγμα, το χταπόδι άρχισε να ουρλιάζει κυριολεχτικά προσπαθώντας αφενός μεν να την σκάσει και να την πνίξει, και αφετέρου με τις βεντούζες που έχουν τα πλοκάμια, - κάθε χταπόδι έχει κάτι που μοιάζουν σαν βεντούζες, - να της ρουφήξει, να της πιεί το αίμα. Οπότε η ψυχή συνήλθε, όταν συνήλθε από τον πρώτο της τρόμο, άρχισε να καλεί σε βοήθεια με το «Χριστέ μου ελέησέ με, ελευθέρωσέ με» και το «Παναγία μου σώσε με». Πολλές φορές. Οπότε το φοβερό αυτό τέρας, στριγγλίζοντας από τους πόνους που τους προκάλεσε το όνομα του Ιησού Χριστού και της Υπεραγίας Θεοτόκου, ξεκόλησε από πάνω της, αφήνοντας πίσω του μια απαίσια μυρωδιά βόθρου, και θειάφι. Και εξαφανίστηκε.
Ακολούθησε ένα μικρό χρονικό διάστημα ξελαφρώματος και ανακουφίσεως, δοξολογίας και ευχαριστίας προς τον Θεόν για την μεγάλη βοήθεια και την αποτελεσματική βοήθεια που είχε. Και κατόπιν ακολούθησε ένα περίεργο πράγμα που το ένοιωθε και για πρώτη φορά. Χωρίς να το καταλάβει, χωρίς να το θέλει, απλώς το παρακολουθούσε ξαφνιασμένη, άκουσε μέσα στην καρδιά της, η καρδιά της να ομιλεί, και να λέει "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με", και αυτή απλώς το παρατηρούσε έκπληκτη, τι λέει, μα εγώ δεν την λέω τώρα, … ποιος την λέει; Τι είναι αυτό που μου χαρίζει και μου προσφέρει τώρα, τόση χαρά, ευφροσύνη και ουράνια μακαριότητα;
Ύστερα από αυτή την εμπειρία που είχε, και της Θείας Χάριτος και του μίσους του διαβόλου, κατάλαβε ότι κάθε μέρα, κάθε ώρα και κάθε στιγμή οφείλει να θυμώνει εναντίον του διαβόλου και των εσωτερικών της αδυναμιών, να θυμώνει. Να εφαρμόζει δηλαδή την εντολή που λέγει «Οργίζεσθε και μη αμαρτάνετε». Να οργίζεσθε εναντίον της αμαρτίας, και εναντίον του διαβόλου για να μην αμαρτάνετε. Να οργίζεσθε εναντίον του εαυτού σας και όχι του πλησίον ειδικότερα δε μεταξύ των ανδρογύνων – το τι γίνεται. Να οργίζεσθε με τις αδυναμίες σας που τόση λύπη προκαλούν στους συνανθρώπους μας γύρω και ειδικότερα στην οικογένειά μας.
Κατόπιν ο φωτισμός του Θεού, μας οδηγεί ώστε όλες οι επιθυμίες μας να καταστούν αρεστές στο Θεό, όλες οι επιθυμίες μας να μετατραπούν σε αρετές. Οι αρετές θα πολεμήσουν τις κακίες και τα πάθη μας και μάλιστα τόσο αποτελεσματικά ώστε να ανοιχτεί ο δρόμος προς την Βασιλεία των Ουρανών. Στενή η πύλη και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν και ολίγοι οι ευρίσκοντες αυτήν. Λίγοι ψάχνετε, λίγοι, πολύ λίγοι, ή ψάχνομε, να βάλλω και τον εαυτό μου μέσα, να βρούμε αυτή την πορτίτσα, που οδηγεί στον Παράδεισο, ποια είναι τέλος πάντων αυτή; Για να παραμερίσουμε λίγο τα εμπόδια.. Για να παραμερίσουμε λίγο τις διαφορές μεταξύ μας .. Για να καλλιεργήσουμε λίγο το καλό, την αγάπη, την υπομονή .. Τη μακροθυμία, τη χρηστότητα, την ελεημοσύνη, το πένθος, την μετάνοια, την ταπείνωση, για να τα καλλιεργήσουμε αυτά !.. Έτσι θα βρεθεί η πόρτα! Πώς θα βρεθεί η πόρτα;.. Έτσι μαγικά θα μας δώσουν ένα κλειδάκι, και θα μας πουν άνοιξέ τη την πόρτα και πέρασε μέσα; Αυτή λοιπόν η τεθλιμμένη οδός θα γίνει ευκολοδιάβατη με τις προϋποθέσεις που αναφέραμε προηγουμένως.

Κατόπιν έρχεται η διάνοια. Το λογιστικό μέρος του ανθρώπου που πρέπει να καταστεί ο ηγεμόνας, ο άρχοντας μέσα μας, για να μπορεί με σοφία και διάκριση, προσέξτε το, να διατάζει, να νουθετεί, να εξουσιάζει, να τιμωρεί, πάθη, αδυναμίες, ιδιοτροπίες, κακές συνήθειες, και αυτή ακόμα τη ροπή που έχουμε προς την αμαρτία. Τότε η διάνοια και το λογιστικόν, γίνεται όλος νους, νους Χριστού.
Όταν χριστιανοί μου εξουσιάζουμε με τη χάρη του Θεού τη γλώσσα μας, έτσι; να συνεννοούμεθα, γιατί δεν την αφήνουμε ήσυχη ούτε μέσ’ στην εκκλησία, πς πς, πς, πς, … αυτά έχετε μεταξύ σας !.. Όταν όλες τις επιθυμίες μας με διάκριση τις στρέφουμε για να ωφελήσουμε τον εαυτό μας και τον πλησίον, όταν εξουσιάζουμε τον θυμό και τον στρέφουμε εναντίον του κακού μας εαυτού, και όχι εναντίον του πλησίον, κι όταν στο λογιστικό μας βλέπουμε αφεντικό τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, τότε με την βοήθειά Του, με η βοήθεια της Θείας Χάριτος, με τη συμμετοχή μας στα σωστικά Πανάγια Μυστήρια, και με την ακριβή τήρηση των Ευαγγελικών εντολών και την καλλιέργεια των αντιστοίχων αρετών, φτάνουμε στην πρώτη αρχή.
Τότε αρχίζουμε και καταλαβαίνουμε στην πράξη ότι όντως αρχίσαμε στις δυνάμεις που μας ανήκει ότι αγαπάμε τον Θεόν εξ όλης ψυχής, καρδίας, ισχύος και διανοίας και τον πλησίον μας σαν τον εαυτό μας.
Αυτός είναι ο δρόμος της σωτηρίας μας και αυτόν οφείλουμε να τον ακολουθήσουμε
Αμήν.